Armët perëndimore duhet të përdoren për të sulmuar direkt tokën ruse. Pas shumë debatesh ka ardhur dhe leja nga disa shtete të Europës për Ukrainën, me arsyetimin se këtë e lejojnë rregullat e luftës.

Qeveria polake thotë se nuk ka asnjë kufizim për Kievin në përdorimin e armëve të tyre në betejën kundër Rusisë. Gjithashtu, liderët e Francës dhe Gjermanisë pohuan se Ukraina duhet të lejohet të bombardojë zonat ushtarake brenda tokës ruse.

Madje, Emmanuel Macron vendosi dhe gishtin në hartë për të përcaktuar dhe shënjestrat, si bazat ku ushtarët e Putinit lëshojnë raketa.

“Si mund t’ua shpjegojmë ukrainasve se ne do t’i mbrojmë këto qytete dhe gjithçka përreth Kharkivit, nëse ne u themi atyre se nuk lejoheni të bombardoni zonat nga ku nisen raketat. U them, po ju furnizojmë me armë, por nuk mund të vetëmbroheni.

Kur Ukraina sulmohet nga baza të identifikuara në Rusi, ne duhet ta lejojmë atë që të kundërpërgjigjet nëse dëshirojmë vërtetë të arrijmë synimin tonë. Duke bërë këtë, ne nuk po shtojmë tensionet, pasi është Rusia që po sillet në këtë mënyrë”, tha presidenti i Francës Macron.

Ukraina ka çdo mundësi në dispozicion nën ligjin ndërkombëtar për atë që po bën. Kjo duhet thënë qartë. Është sulmuar dhe duhet ta mbrojë veten”, deklaroi Olaf Scholz, kancelar i Gjermanisë.

Por amerikanët nuk mendojnë kështu.

“Ne nuk nxisim apo japim pëlqimin për përdorimin e armëve të Shteteve të Bashkuara për të sulmuar brenda Rusisë”, u shpreh John Kirby, zëdhënës i Shtëpisë Së Bardhë

Me ose pa lejen e ndërkombëtarëve, forcat ukrainase kanë sulmuar në rajonet ruse. Moska pretendon se ka neutralizuar bombën Hammer në Belgorodin kufitar, një armë e prodhuar në Francë. Gjithashtu, Rusia thotë se rrëzoi një dron dhe 7 raketa të Kievit në territorin e saj. Ukraina pranon se situata e vështirë në lindje po vijon dhe se forcat pushtuese kanë bërë përparim.

as sulmit vdekjeprurës në qytetin e Kharkiv, Volodymyr Zelensky ka rinovuar thirrjen e tij për vendet perëndimore që të lejojnë Ukrainën të përdorë armët e dhuruara kundër objektivave në Rusi.

Sipas mediave të huaja, përcjell Telegrafi, SHBA dhe vendet e tjera të NATO-s deri më tani i kanë rezistuar kërkesave të Ukrainës për të përdorur armët e tyre të dhuruara jashtë kufijve të Ukrainës.

Ata kanë frikë nga përshkallëzimi me Moskën, por pasojat e politikës – thotë Ukraina – ishin të qarta kur trupat ruse ishin në gjendje të grumbulloheshin përtej kufirit nga Kharkiv.

Dhe duke folur këtë pasdite, presidenti Zelensky tha: “Bota ka mjetet për të luftuar terrorin rus dhe ne në Ukrainë kemi nevojë për këtë ndihmë”.“Mbështetje në kohë dhe e mjaftueshme nga partnerët. Mbështetje e qëndrueshme dhe e palëkundur për luftëtarët tanë”.

“Sisteme shtesë moderne të mbrojtjes ajrore, veçanërisht Patriots, dhe kapacitete për të shkatërruar terroristët rusë në mënyrë që ata të mos mund t’i afrohen kufijve tanë”.

Ndryshe, kancelari gjerman Olaf Scholz ka përsëritur pikëpamjen e tij se armët e dhuruara në Ukrainë nuk duhet të përdoren për të goditur objektivat brenda Rusisë.

Ka “rregulla të qarta për dërgesat gjermane të armëve që janë rënë dakord me Ukrainën”, citohet të ketë thënë ai në Berlin.

“Kjo është teoria ime gjithsesi”, ka shtuar ai, duke shpjeguar se qëllimi i politikës së tij në Ukrainë është “të parandalojë që kjo të kthehet në një luftë vërtet të madhe”.

Sidoqoftë, po rritet diskutimi në Perëndim nëse kjo është një politikë e qëndrueshme. /Telegrafi/

Ukraina përmes raketave amerikane shkatërroi një sistem rus të mbrojtjes ajrore prej 800 milionë dollarësh pranë vijës së frontit në lindje të Ukrainës.

Kanalet ruse në Telegram shpërndau video të ndryshme që supozohet se tregojnë një shpërthim dhe mbetjet e djegura të një sistemi raketor rus S-400 tokë-ajër në një fushë ajrore në Mospyne, në rajonin e pushtuar të Donetskut.

Një video e shkatërrimit u publikua nga llogaria “Jay in Kyiv” në platformën X (ish-Twitter), e lidhur me Fondacionin Bamirës “Serhiy Prytula”, i cili është i specializuar në ndihmën e Forcave të Mbrojtjes të Ukrainës dhe civilëve të prekur nga lufta ruso-ukrainase.

That ATACMS strike on Russian occupied Donetsk yesterday has Russians whining that their $800,000,000 S400 missile system was destroyed along with a bunch of nice radar systems.
pic.twitter.com/K70KlodmzG

“Republika Serbe mund të ekzistojë vetëm brenda Bosnjës dhe Hercegovinës. Shkëputja ose ‘ndarja’ e Republikës Serbe nuk do të thotë pavarësi për të ose fund për Bosnjën, por fund për Republikën Serbe”, thuhet në reagim.

Ambasada amerikane në Sarajevë, paralajmëroi të premten kundër njoftimit të qeverisë së Republikës Serbe së do të hartojë brenda 30 ditësh një marrëveshje që do t’i dërgohet entitetit tjetër të Bosnjës, Federatës së Bosnjës e Hercegovinës, për “ndarje paqësore”.

Në reagimin e ambasadës thuhet se kjo nënkupton shkëputjen e Republikës Serbe, duke e cilësuar si “një veprim të rrezikshëm, të papërgjegjshëm, anti Dejton që vë në rrezik tërësinë tokësore, sovranitetin dhe karakterin shumetnik të Bosnjës dhe Hercegovinës. Këto janë interesa thelbësore amerikane. Shtetet e Bashkuara do t’i mbrojnë ato, ndër të tjera, duke kërkuar përgjegjësi nga ata që i vënë në rrezik”.

Qeveria e Republikës Serbe paralajmëroi hartimin e “marrëveshjes” në prag të seancës së Asamblesë së Përgjithshme të Kombeve të Bashkuara e cila miratoi një rezolutë me të cilën shpalli 11 Korrikun Ditë Ndërkombëtare të Përkujtimit të Viktimave të Gjenocidit në Srebrenicë në vitin 1995.

Ambasada amerikane tha se presidenti i Republikës Serbe, Milorad Dodik dhe qeveria e tij u përpoqën ta shpjegojnë vendimin me një tufë gënjeshtrash dhe dezinformatash të sajuara për të trembur opinioni publik në Republikën Serbe, për ta tërhequr në këtë rrugë të rrezikshme.

“Faktet janë të thjeshta dhe të qarta. Nuk ka asnjë konspiracion ndërkombëtar për të shfuqizuar Republikën Serbe dhe zoti Dodik nuk mund të veçojë një deklaratë të vetme të asnjë zyrtari amerikan që bën thirrje për shfuqizimin e saj”.

Në reagim thuhet mes tjerash se Kushtetuta e Bosnjë nuk u jep të drejtën e shkëputjes njësive të saj përbërëse.

“Republika Serbe mund të ekzistojë vetëm brenda Bosnjës dhe Hercegovinës. Shkëputja ose ‘ndarja’ e Republikës Serbe nuk do të thotë pavarësi për të ose fund për Bosnjën, por fund për Republikën Serbe”, thuhet në reagim.

Veprimtaritë e zotit Dodik, thuhet më tej në reagim, vënë në rrezik të ardhmen brenda institucioneve euroatlantike që e dëshirojnë qytetarët e Bosnjës. Rruga që ai propozon do të sigurojë që qytetarët e Republikës Serbe, fëmijët dhe nipërit e mbesat e tyre të mos kenë jetën paqësore dhe të begatë në demokracinë që ata e meritojnë, thuhet në reagimin e ambasadës amerikane në Sarajevë.

Milorad Dodiku është kërcënuar shpesh në të kaluarën që territoret e kontrolluara nga serbët të shkëputen nga Bosnja dhe të bashkohen me Serbinë fqinje. Ai dhe disa zyrtarë të tjerë serbë të Bosnjës janë nën sanksionet e Shteteve të Bashkuara dhe Britanisë, pjesërisht për rrezikimin e një marrëveshjeje të paqes të mbështetur nga Shtetet e Bashkuara, që i dha fund luftës në Bosnje e cila la pas vetes mbi 100 mijë te vrarë dhe miliona të zhvendosur.

BE: Sovraniteti, tërësia tokësore dhe rendi kushtetues i Bosnjws e Hercegovinës duhet të respektohen

Bashkimi Evropian u shpreh i shqetësuar nismat e Republikës Serbe që bien ndesh me rrugën evropiane të Bosnjës e Hercegovinës, përfshirë veprimet dhe retorikën e saj ndarëse, të cilat po e vënë në mëdyshje rendin kushtetues të vendit, tha të premten zëdhënësi i bllokut Peter Stano.

“Shtetet anëtare kanë theksuar se sovraniteti, tërësia tokësore dhe rendi kushtetues i Bosnjës e Hercegovinës duhet të respektohen. Idetë ndarëse vetëm do të izolojnë autorët e tyre edhe më shumë se sa që janë tashmë të izoluar dhe do të sjellin më shumë vështirësi për qytetarët që po mbahen peng nga autorët e këtyre ideve dhe veprimeve”, tha zoti Stano.

/ Dita

Kombet e Bashkuara e miratojnë Rezolutën për Përkujtimin e Viktimave të Gjenocidit në Srebrenicë

Me 84 vota “pro” është miratuar Rezoluta për Përkujtimin e Viktimave të Gjenocidit në Srebrenicë.

Nga votimi i përgjithshëm vetëm 19 vota kanë qenë kundër, dhe kanë qenë 68 abstenime.

Pas miratimit të kësaj Reozlute, 11 korriku do të jetë Ditë Ndërkombëtare e Reflektimit dhe Përkujtimit të Gjenocidit të Vitit 1995 në Srebrenicë, dhe do të shënohet çdo vit.

Në mes të kryeqytetit të Serbisë, Beogradit, gjenden mbetjet e shtabit ushtarak të bombarduar të ish-Jugosllavisë.

Rrënojat kanë qenë kryesisht të paprekura që nga bombardimi i qytetit nga NATO në 1999, por kjo mund të ndryshojë së shpejti.

Një projekt në shkallë të gjerë planifikon të prishë ndërtesën historike dhe ta zëvendësojë atë me një kompleks ndërtesash moderne me një hotel, apartamente luksoze, zyra dhe një muze.

Në krye të planeve janë Jared Kushner, dhëndri i ish-presidentit amerikan Donald Trump dhe Richard Grenell, një ish-diplomat nga koha e Trump.

– Transformimi i tij nga një pikëllim në një pikë referimi që do të krijojë vende pune dhe të ardhura për qytetin është diçka në të cilën është emocionuese të përfshihesh, ka deklaruar vetë Kushner për New York Post .

Por jo të gjithë e shohin kështu.

Planet e ndërtimit kanë zemëruar një pjesë të popullsisë serbe dhe sipas politikanit të opozitës serbe Aleksandar Jovanoviç Cuta, do të ishte “skandaloze të kthehej vendi ku u vranë dhe bombardoheshin njerëzit në një vend me xhakuzi dhe kazino”.

Fakti që ndërtuesi është nga shteti i NATO-s SHBA nuk e pakëson zemërimin.

“Është një mënyrë e qartë për të thënë: “Ne jemi sundimtarët tuaj perëndimorë dhe mund të shkelim trashëgiminë tuaj dhe plagët tuaja emocionale për përfitimin tonë personal”, thotë politikani serb për Politico

Por planet nuk po tërheqin vetëm vëmendjen për shkak të elementit historik.

Sipas kritikëve, ata gjithashtu kanë lidhje të mundshme me vjehrrin e Kushnerit dhe një mandat të ri të mundshëm me Trump në Shtëpinë e Bardhë pas zgjedhjeve të ardhshme presidenciale në nëntor.

Ëndrrat ballkanike të Kushnerit

Ishte Aleksandar Jovanoviç Çuta ai që vetë në muajin shkurt zbuloi në publik informacione për projektin e ndërtimit.

Këtu, sipas The New York Times , dukej se negociatat kishin vazhduar të paktën që nga viti 2022.

Serbia nuk shitetSavo Manojloviç, lider i lëvizjes opozitare Kreni-Promeni

Marrëveshja e propozuar kërkon që qeveria serbe t’i japë kompanisë së Kushner 99 vjet të drejta pronësie të lirë mbi tokën dhe leje për të ndërtuar kompleksin e ri luksoz. Në këmbim, qeveria serbe do të marrë 22 për qind të fitimeve të ardhshme të gjeneruara nga projekti.

Në mars, Jared Kushner konfirmoi vetë në rrjetet sociale X planet e ndërtimit në Beograd si dhe dy projektet e ardhshme në zona të reja luksoze në bregdetin e Shqipërisë.

– I emocionuar që mund të ndaj disa imazhe të hershme të dizajnit, shkroi ai.

Projekti në Shqipëri ka hasur edhe në kundërshtimin vendas për shkak të pasojave të pritshme për mjedisin në zonën piktoreske bregdetare dhe për shkak se qeveria shqiptare ka ndryshuar ligjet vendore për të bërë të mundur projektin, shkruan Reuters .

Megjithatë, është projekti në Beograd ai që ka tërhequr më shumë tituj në javët e fundit.

Motivet e fshehura?

Dorëzimi i kontrollit të ndërtesës historike, sipas një ish-shefi të Shtabit të Përgjithshëm serb, Zdravko Ponos, do të përbënte dhënien e “xhevahireve të familjes”.

Në një intervistë për Radion Evropa e Lirë/Radio Liberty, ai akuzon presidentin e Serbisë, Aleksandar Vuçiq, se e shfrytëzon projektin si “një investim në të ardhmen e tij politike”.

Të njëjtën gjë thotë edhe Borko Stefanoviq, i cili është nënkryetar i Partisë për Liri dhe Drejtësi në opozitën serbe.

Ai beson se presidenti Vuçiç dhe qeveria e tij po përpiqen të fitojnë favorin e Jared Kushner – dhe në fund të fundit me Donald Trump përpara një fitoreje të mundshme në zgjedhjet presidenciale në SHBA.

– Nuk ka absolutisht asnjë transparencë. Qeveria nuk është e gatshme t’i paraqesë publikut asnjë aspekt të kësaj marrëveshjeje të mundshme. Vuçiç dhe regjimi i tij po llogarisin dëshpërimisht te Trump për të fituar në Shtetet e Bashkuara, tha Stefanoviç për Daily Beast .

sh-kryearkitekti i Beogradit, Dorde Bobic, thotë për DW gjermane se është i neveritur nga ideja e projektit të ri dhe se i vjen era arrogancë të dhurosh “vendin më të çmuar” në qytet dhe ta “këmbesh atë me politik ose personal. interesat”.

Lëvizja opozitare serbe Kreni-Promeni ka nisur një peticion kundër projektit, të cilin e kanë mbështetur më shumë se 26,500 serbë dhe lideri i saj, Savo Manojlovic, gjithashtu dyshon se presidenti i Serbisë ka motive të fshehta.

“Ne do të bëjmë gjithçka për të mbrojtur shtetin, qytetarët dhe krenarinë tonë kombëtare e kushtetuese duke mos i dhënë mundësinë qeverisë sonë të kryejë këtë akt të paligjshëm të dhënies së tokës familjes Kushner. Serbia nuk është në shitje, thotë ai për Daily Beast .

Vizioni i vjetër i Trump

Ne e dimë nga kryeministri i vendit, Ivica Daçiq, se vetë Donald Trump do të kishte interes në kryeqytetin e Serbisë.

Pas një vizite në Nju Jork në vitin 2013, ku u takua me Donald Trump në Kullën Trump, Daçiç i tha stacionit televiziv serb B92 se Trump ishte “i interesuar të ndërtonte një hotel prestigjioz në Beograd”.

Sipas mediave serbe , stafi i Trump ishte më vonë në qytet për të parë vendndodhjen e mundshme, por projekti nuk u materializua kurrë përpara se Donald Trump të hynte në politikë dhe të bëhej president, pas së cilës ai u zotua të mos bënte marrëveshje të reja biznesi jashtë vendit.

Unë vdiqa duke qeshurAleksandar Vuçiq, presidenti i Serbisë, për motivet e dyshuara pas marrëveshjes

Ideja u ringjall në vitin 2020 kur i dërguari special i Trump për Ballkanin, Richard Grenell, argumentoi se Serbia duhet të përdorë investimet amerikane për të transformuar zonën e ndërtesës historike në Beograd.

Lidhur me këtë, Ivica Daçiq ka kujtuar takimin e tij me Donald Trump shtatë vite më parë, kur amerikani kishte folur për herë të parë për projektin e hotelit.

“Nuk mendoj se e ka harruar atë dëshirë”, tha Daçiq në një konferencë për media.

Por kur Jared Kushner u intervistua nga The New York Times në mars të këtij viti , ai tha se nuk kishte asnjë lidhje midis projektit të ri dhe planeve të vjetra të Trump dhe se ai nuk ishte aspak në dijeni të interesit të Trump për të njëjtën arsye.

“Nuk e kisha idenë se vjehrri im kishte qenë i interesuar për rajonin dhe dyshoj se ai ka dijeni për marrëveshjen për të cilën po punojmë”, tha Kushner.

Gjithashtu Richard Grenell – i cili gjithashtu është përmendur si një ministër i mundshëm i jashtëm në një qeveri të re të Trump-it – mohoi për gazetën se ai dinte për interesin e vjetër të Donald Trump në kantierin e ndërtimit në Beograd.

Që kur planet për projektin e ri u zbuluan në fillim të këtij viti, Grenell ka vepruar si zëdhënësi jozyrtar i projektit në Ballkan.

Konflikti i mundshëm i interesit

Pavarësisht se cili është sfondi për planet e reja, ato rrezikojnë të krijojnë probleme, sipas disa vëzhguesve.

Një prej tyre është Robert Weissman, i cili është kreu i grupit të ekspertëve Public Citizen, i cili prej disa vitesh ka vëzhguar konfliktet e mundshme të interesit të lidhura me Donald Trump.

– Ajo që Kushner duhet të mendojë është: Unë kam qenë në Shtëpinë e Bardhë, vjehrri im kandidon për president, ndaj nuk duhet të hyj në marrëveshje që mund të japin përshtypjen se një qeveri e huaj po përpiqet të përfitojë. me presidentin e mundshëm të ardhshëm të Shteteve të Bashkuara, thotë Weissman për The Daily Beast .

Kathleen Clark, e cila është profesoreshë juridike në Universitetin e Uashingtonit e specializuar në etikën e qeverisë, thotë për The New York Times se projekti i Kushnerit në Serbi do të krijojë një konflikt interesi nëse Donald Trump rizgjedhet – edhe nëse nuk është pjesë e një përpjekje afatgjate për të kapur kantierin e ndërtimit në Beograd.

– Shqetësimi është se qeveria serbe mund të përpiqet të ndikojë në një president të ardhshëm Trump duke pasuruar familjen e presidentit. Politika e jashtme ndaj Serbisë duhet të ndikohet nga ajo që është në interes të Shteteve të Bashkuara, jo nga përfitimet financiare nga qeveria serbe, thotë ajo.

Shqetësimet kanë nxitur gjithashtu dy kongresmenë demokratë që të kërkojnë një hetim mbi “marrëveshjet e dukshme të ndikimit dhe marrëveshjet quid pro quo ” të Jared Kushner , të njohura gjithashtu si marrëveshje “diçka për diçka”.

Presidenti “qesh” me pretendimin

Presidenti i Serbisë ka mohuar se ka pasur diçka të fshehur për marrëveshjen me amerikanët.

Askush nuk po përpiqet të fshehë asgjë dhe do të ketë transparencë të plotë në proces, ka shpjeguar ai sipas disa mediave .

– Vdiqa duke qeshur kur lexova në disa gazeta se e përdora për të fituar ndikim politik me Trump dhe se kam korruptuar Shtetet e Bashkuara ose dikë në Shtetet e Bashkuara. Është një mrekulli, është e pabesueshme ajo që unë jam i aftë, tha Aleksandar Vuçiq.

Sipas presidentit dhe të tjerëve që mbështesin projektin, ky do të jetë një hap i rëndësishëm në procesin e transformimit të Beogradit në një metropol modern dhe sigurimit të investimeve për zhvillimin e kryeqytetit.

Në të njëjtën kohë, Vuçiq thekson se historia nuk do të harrohet, pasi një muze për viktimat dhe ngjarjet historike është gjithashtu pjesë e planit për projektin e ndërtimit.

Përktheu dhe përshtati, Adnan Aliti

Burimi i lajmit: https://nyheder.tv2.dk/udland/2024-04-30-trumps-svigersoens-byggeplaner-i-europa-vaekker-bekymring-og-mistanke

The Economist

Forcat e mbrojtjes ajrore të vendeve arabe u bënë objekt lëvdatash kur ndihmuan për të shmangur sulmin e Iranit ndaj Izraelit në prill.

E megjithatë shtetet arabe zakonisht nuk lavdërohen për aftësitë e tyre luftarake; shumë kanë reputacion të keq ushtarak.

Ata janë poshtëruar vazhdimisht në luftërat me Izraelin. Ato rezultuan të paefektshme gjatë luftës së Gjirit të vitit 1991; Egjipti vendosi dy divizione të blinduara kundër Irakut, por Amerika i tejkaloi shpejt kur ata luftuan për të kapërcyer rezistencën e forcave të Sadamit.

Vendet e tjera të Gjirit, si Arabia Saudite, siguruan vetëm një pjesë të vogël të trupave. Kohët e fundit, megjithë mbështetjen e konsiderueshme ushtarake amerikane, ndërhyrja e udhëhequr nga sauditët në Jemen ishte e paefektshme.

Problemi nuk është mungesa e parave apo pajisjeve. Shpenzimet e kombinuara ushtarake në gjashtë vendet e Këshillit të Bashkëpunimit të Gjirit (GÇ) plus Egjiptin dhe Jordaninë arrijnë pak më shumë se 120 miliardë dollarë në vit (anëtarët evropianë të NATO-s shpenzuan 380 miliardë dollarë në 2023). Së bashku ata mund të bëjnë gati  944,000 trupa (shih hartën), 4,800 tanke dhe 1,000 avionë luftarakë.

Egjipti dhe Jordania janë ndër përfituesit më të mëdhenj të ndihmës ushtarake amerikane, duke marrë rreth 1.7 miliardë dollarë në vit mes tyre.

Pjesa më e madhe e këtyre parave shpërdorohen. Forcat e armatosura arabe shpesh harxhojnë pajisje të kota si avionët luftarakë që nuk janë të përshtatshëm për kërcënimet asimetrike me të cilat përballen, argumenton Paul Collins, një ish-atashe i mbrojtjes britanike në Kajro.

Blerjet e mëdha përgjithësisht përdoren për të fituar ndikim me qeveritë perëndimore, sugjeron Andreas Krieg nga King’s College në Londër. Blerjet e avionëve F-15, Rafale dhe Typhoons nga Katari kanë blerë në fakt favore në Uashington, Paris dhe Londër.

Biznesi i blerjes, armatosjes dhe mirëmbajtjes së avionëve luftarakë është një makineri parash. Gjatë dhjetë viteve të fundit në Arabinë Saudite, 54% e importeve të armëve sipas vlerës u shpërndanë u shpenzuan në avionë. Ky obsesion me fuqinë ajrore në përgjithësi vjen në kurriz të degëve të tjera të shërbimit, si ushtria dhe marina.

Në të vërtetë shtetet, prosperiteti i të cilave varet nga aksesi në transportin tregtar, I kushtojnë shumë pak vëmendje marinave të tyre. Flotat janë të vogla dhe zakonisht të fokusuara në rojen bregdetare.

Atyre u mungojnë gjithashtu sensorët dhe interceptorët e mëdhenj të paralajmërimit të hershëm që janë të dobishëm për mbrojtjen e avancuar në det.

Ata kanë luajtur një rol të kufizuar në mbrojtjen e sulmeve të Houthi në Detin e Kuq. Për dekada, shumë shtete panë pak arsye për të investuar duke pasur parasysh mbrojtjen detare amerikane dhe britanike, vëren David Roberts, gjithashtu nga King’s College në Londër.

Edhe ata që kanë filluar të investojnë përballen me mungesa serioze të trupave. Marina e Katarit ka porositur shtatë anije të reja nga Italia. Ajo do të ketë nevojë për 660 marinarë shtesë për t’i operuar ato, ekuivalente me një të katërtën e personelit të saj aktual detar.

Më e rëndësishmja, megjithatë, ushtritë arabe përgjithësisht pasqyrojnë tiparet autoritare të sundimtarëve të tyre.

Komandantët ushtarakë janë të vështirë t’u ofrojnë ushtarëve të rangut të lartë pavarësinë dhe lirshmërinë enevojshme për operacionet e armëve të kombinuara, siç është e zakonshme në Perëndim.

Ushtrimet stërvitore shpesh kanë pak ngjashmëri me realitetin e luftimit, vëren z. Krieg. Ushtritë arabe trajtohen gjithashtu si garda pretoriane.

Garda Kombëtare e Arabisë Saudite prej 130,000 trupash është forca mbrojtëse personale e familjes në pushtet. Në Egjipt, ushtria drejton një perandori të madhe tregtare që merret me gjithçka, nga vendpushimet e pushimeve deri te firmat e ndërtimit.

Disa shpresojnë se ushtritë arabe mund të ofrojnë një forcë paqeruajtëse në Gaza, por ekspertët janë skeptikë se forcat e tyre kanë mjetet operacionale për t’u përfshirë në luftime të nivelit të lartë.

Megjithatë në këto ushtri ka xhepa të përsosmërisë ushtarake. Emiratet e Bashkuara Arabe dhe Jordania kanë ushtri të afta dhe profesionale, veçanërisht forcat e tyre speciale dhe pilotët.

Në vitin 2015, forcat speciale të Emirateve kryen një sulm kompleks amfib në qytetin port të Adenit, që u bëri përshtypje vëzhguesve perëndimorë. Jordania ka kryer fluturime të rregullta ndihmash mbi Gaza, një mision i vështirë mbi brezin e dendur. Forcat elitare më të vogla, të trajnuara mirë, kanë lejuar të lulëzojë shpirti motivues i trupave. Por ekspertiza e specializuar shpesh importohet: garda presidenciale e Emirateve të Bashkuara Arabe dhe forcat speciale kanë sjellë disa këshilltarë të huaj, shumica prej tyre ish-oficerë perëndimorë, dhe komandohen nga një gjeneral australian.

Për më tepër, duket se ka një bashkëpunim të pjesshëm. Parandalimi i sulmit të Iranit ndaj Izraelit, megjithëse i kontrolluar nga Amerika, nuk do të ishte i mundur pa një shkallë të konsiderueshme të koordinimit arab, mendon zoti Collins. Që nga viti 2019, kur një sulm me dron, ndoshta nga Irani, ndaloi gati gjysmën e prodhimit të naftës saudite, Gjiri dhe shtetet e tjera arabe kanë filluar të integrojnë sistemet e tyre të mbrojtjes ajrore.

Disa ekspertë sugjerojnë se shumë njësi të mbrojtjes ajrore të Gjirit janë më të aftë se homologët e tyre evropianë. Në vitin 2022, një pjesë e vogël e kombeve arabe madje iu bashkuan Izraelit si pjesë e një aleance rajonale të mbrojtjes ajrore të udhëhequr nga Amerika, e fokusuar në bashkimin e sistemeve të ndryshme të zbulimit të radarëve.

Disa janë ende të kujdesshëm: “Nuk ka asgjë në fushën teknike që po e pengon integrimin e gjërave si mbrojtja ajrore,” vëren zoti Pollack. “E gjitha ka të bëjë me politikën.”

Por ndryshimet e mëdha politike në vend mund të krijojnë terrenin për reforma ushtarake.

Të vetëdijshme për tranzicionin e ardhshëm të energjisë, monarkitë e Gjirit duan të riformësojnë ekonomitë dhe shoqëritë e tyre. Ata po i zhvendosin paratë e tyre drejt teknologjisë së avancuar ushtarake, duke përfshirë qendrat kërkimore të inteligjencës artificiale, në vend të platformave të shtrenjta konvencionale.

Qeveritë shpresojnë se shpenzimet për pajisjen ushtarake të çuditshme do të krijojnë efekte të përhapura në ekonominë civile. Por mund të mos bëjë shumë për të përmirësuar reputacionin e tyre ushtarak. 

Në Argjentinë, inflacioni ka arritur një pikë kaq të lartë sa banka qendrore fillon të emetojë kartëmonedha me vlerë 10,000 pesos

Një 287 për qind e çmendur.

Ja sa i lartë ishte niveli i inflacionit në Argjentinë në mars.

Dhe kjo do të thotë se banka qendrore e vendit të madh të Amerikës së Jugut do të fillojë të printojë kartëmonedha me vlerë 10 mijë pesos nga muaji i ardhshëm. 

Edhe pse tingëllon e dhunshme, ajo korrespondon me përafërsisht. 78,50 DKK.

Për të lehtësuar transaksionin
Deri më tani, kartëmonedha 2000 peso ka qenë më e madhja, por për shkak të inflacionit të lartë, banka qendrore ka parë nevojën për të printuar kartëmonedhat më të mëdha për ‘lehtësimin e transaksioneve ndërmjet përdoruesve’.

Në të njëjtën mënyrë, ata kanë njoftuar se do të ketë një kartëmonedhë 20,000 peso më vonë këtë vit.

Për shkak të rënies ekonomike, shumë po përdorin para për të bërë blerje më të mëdha. Kjo për shkak se mund të arrihen kursime më të mëdha nëse përdorni para në dorë dhe jo pagesa elektronike.

Presidenti Javier Milei, i cili mori detyrën në dhjetor, është zotuar t’i japë fund inflacionit dhe të stabilizojë monedhën e vendit duke ndryshuar politikat e qeverive të mëparshme.

Masat kanë treguar njëfarë efekti, por në të njëjtën kohë ato e kanë bërë të vështirë për shumë njerëz në vend dhe thuhet se është duke u bërë një grevë kombëtare.

Një zyrtar i lartë iranian paralajmëroi se Teherani mund të ndryshojë doktrinën e tij bërthamore dhe të nisë ndërtimin e bombave bërthamore, nëse kërcënohet ekzistenca e shtetit.

Kamal Kharrazi, kreu i Këshillit Strategjik iranian për Marrëdhënie të Jashtme dhe këshilltar i lartë i liderit suprem, Ajatollah Ali Khamenei, tha në një intervistë për Al-Jazeera në gjuhën arabe se Irani “ka kapacitet për të prodhuar bomba”, edhe pse shteti nuk ka ndërmarrë hapa konkretë për ndërtimin e bombave.

“Dy vjet më parë në një intervistë për Al-Jazeera, unë njoftova se Irani ka kapacitet të prodhojë bombë bërthamore. Edhe sot kemi këtë kapacitet, por ne nuk kemi qëllim që të prodhojmë bombë bërthamore. Megjithatë, nëse kërcënohet ekzistenca e Iranit, ne do të ndryshojmë doktrinën tonë bërthamore”, tha ai.

Deklaratat e Kharrazit u bën në kohën kur janë përshkallëzuar tensionet mes Iranit dhe Izraelit, përderisa komuniteti ndërkombëtar ka shprehur shqetësim lidhur me ambiciet bërthamore të Iranit. Republika Islamike vazhdimisht ka pretenduar se programi i saj bërthamor ka qëllime civile, pavarësisht se posedon aftësi teknike që ai të shndërrohet në program armësh.

Marrëveshja bërthamore e vitit 2015 hoqi sanksionet e Shteteve të Bashkuara ndaj Iranit, por më 2018 presidenti i atëhershëm amerikan, Donald Trump, u largua nga marrëveshja dhe që atëherë Uashingtoni ka rivendosur sanksionet ndaj Iranit që kanë ngufatur ekonominë e Republikës Islamike.

Përpjekjet për ringjalljen e marrëveshjes kanë dështuar dhe Teherani ka shkelur kushtet e marrëveshjes duke prodhuar uranium me nivel të lartë të pasurimit.

Në mars, Bloomberg News citoi një zyrtar të lartë të Departamentit amerikan të Mbrojtjes i cili tha se Irani është më pak se 12 ditë larg që të posedojë materialet e nevojshme për prodhimin e një bombe bërthamore.

Paralajmërimi për ndryshimin e doktrinës bërthamore pason incidentin e muajit të kaluar, kur Izraeli thuhet se shënjestroi një sistem radarësh në një bazë afër qytetit iranian, Isfahan.

Sulmi pasoi incidentin e 13 prillit, kur Irani iu kundërpërgjigj një sulmi izraelit në Konsullatën në Damask, që mori jetën e shtatë zyrtarëve të lartë të Forcave Kuds të Gardës Revolucionare Islamike të Iranit. Irani lëshoi qindra dronë, raketa balistike dhe raketa lundruese drejt Izraelit, edhe pse pothuajse të gjitha dështuan që të qëllonin caqe brenda Izraelit.

Pasi Khameni lëshoi një fatva – vendim fetar – kundër armëve bërthamore më 2005, zyrtarët kanë insistuar se programi bërthamor i Teheranit në mënyrë rigoroze ishte për qëllime civile. Por, viteve të fundit retorika ka ndryshuar.

Gjatë intervistës, Kharrazi po ashtu ka paralajmëruar kundër sulmeve ndaj ndërtesave bërthamore të Iranit.

“Nëse ata duan të sulmojnë kapacitetet bërthamore të Iranit, kjo do të çonte në ndryshimin e doktrinës bërthamore të Iranit”, tha ai.

Kreu i Agjencisë Ndërkombëtare për Energji Bërthamore, Rafael Grossi, më herët gjatë këtij muaji paralajmëroi se Irani është vetëm disa javë larg posedimit të uraniumit të pasuruar, mjaftueshëm për të prodhuar bombë bërthamore. Ai kritikoi Teheranin për mosbashkëpunim të duhur me agjencinë dhe i kërkoi Teheranit të ndryshojë politikën bërthamore.

Kharrazi po ashtu la të kuptohet se ka mundësi që Teherani të tërhiqet nga Traktati për Mospërhapje Bërthamore dhe potencialisht të lëvizë drejt zhvillimit të armëve bërthamore. Edhe në të kaluarën, Irani ka paralajmëruar se do të largohet nga ky traktat, nëse regjimi do të ndihej i kërcënuar./REL/