Shkruan: Xhelal NEZIRI 
Ia arritën ta bëjnë një hap të madh drejt legalizimit të pasurisë së tyre të bërë nëpërmjet korrupsionit, kurse qytetarët një hap të madh drejt humnerës.

Referendumi dështoi nga shkaku se partitë që kërkonin të kalojë në heshtje luteshin të dështojë. Si ajo thënia stereotipizuese për malazezët: kërkoj punë, por i lutem Zotit të mos e gjejë. Këtu nuk ka vend për analiza sa shqiptarë e sa maqedonas votuan, por në cilat komuna kemi cenzus prej 50% të daljes në votime. Numrat flasin se në 14 komuna me shumicë shqiptare, vetëm në 4 kemi arritje të pragut kurse në 4 kemi dalje prej nën 40%. Te komunat me shumicë etnike maqedonase, rezultati është katastrofal. Në një vend normal, të dielën në ora 20.00 kryeministri dhe komplet qeveria do të duhej të jepnin dorëheqje. Njëjtë si ish-kryeministri italian Mateo Renzi në 2016-ën, kur dështoi ta kalojë në referendum reformimin e sistemit të komplikuar shtetëror, apo ish-kryeministri britanik David Kameron i cili dështoi ta mbajë vendin brenda BE-së pas suksesit të referendumit për Brexit.

Rezultati i referendumit pa mëdyshje është një lajm i keq për 610 mijë votuesit që kërkojnë vlera, barazi, liri, standarte, jetë më të mirë, drejtësi dhe të tashme e të ardhme më të mirë. Është lajm i keq edhe për vendet mike të Maqedonisë dhe rajonit, të cilët recetën e zhvillimit evropian deshën t’ua japin qytetarëve të këtij vendi. Por, çdo e keqe ka një të mirë. Në këtë rast tre të mira:

E para, integrimi në NATO dhe BE tash e tutje nuk mund të përdoret e keqpërdoret për të qëndisur përralla dhe gënjyer votuesin. Partitë shfrytëzuan paratë e buxhetit për reklama pa pare, por në ditën e votimit ikën në piknik. Nuk ishin të pranishëm njerëzit e tyre me fletoret ku shënoheshin kush ka dalë e kush ka mbetur pa dalë në votime. Nuk kishte as makina me xhama të zi që bartin votues që nuk kanë dalë, apo që kanë pritur t’u rritet çmimi i votës.

E dyta, u dëshmua një pjekuri e lartë e votuesit shqiptar që pa këto terenjakë të partive, pa telefonata nga shtabet, pa shitblerje votash…të dalin të votojnë në referendum për të ardhmen e tyre më të mirë. Edhe pse në pjesën më të madhe nuk u arrit cenzusi, një pjesë e konsiderueshme e votuesve që dolën janë nga korpusi i atyre që janë të papërcaktuar. Pra, kemi një zgjim të votuesit të fjetur që nuk është i kënaqur me asnjë nga partitë që në këtë periudhë kanë qenë aktive. Kjo krijon një bazë të mirë për kthesa pozitive në zgjedhjet e ardhshme, të cilat pritet të jenë të parakohshme.
Dhe e treta, partitë pranuan publikisht që gjysma e votuesve, shqiptarëve të Maqedonisë, jetojnë jashtë vendit dhe janë krejtësisht të painteresuar se çfarë ndodh në atdheun e tyre. Kur jemi te diaspora, duhet nënvizuar fakti se nuk u organizua asnjë takim me to, siç rëndom ndodh në fushatat parazgjedhore. Nuk kishte ardhje të organizuar me autobusë e avionë të votuesve në vendlindje e as eufori për votime në përfaqësitë diplomatike në kryeqendrat evropiane. Madje, një pjesë e diasporës shqiptare në Perëndim çuditërisht ishte në një vijë me bojkotuesit e mbështetur nga Lindja.

Bojkotit aktiv apo pasiv më së shumti iu gëzuan funksionarët e ish-qeverisë, të cilët janë nën hetime për korrupsion dhe krim të organizuar. Edhe ato janë në ankthin se një ditë Prokuroria Speciale do të kumtojë raste të reja keqpërdorimesh. Kjo klikë politike mbase ishte edhe sponsori kryesorë të bojkotuesve maqedonas e shqiptarë, të ndihmuar nga shtete që keqpërdorin ndjenjën religjioze për të ndikuar te këto etni. Ia arritën ta bëjnë një hap të madh drejt legalizimit të pasurisë së tyre të bërë nëpërmjet korrupsionit, kurse qytetarët një hap të madh drejt humnerës. Për fund, një mikeshë e imja në FB, kishte postuar një status shumë ironik dhe njëkohësisht domethënës.

Pasi dështoi ky për NATO dhe BE, ajo propozon që të mbahen edhe tri referendume tjera në Maqedoni: I pari me pyetjen: A jeni për integrim me Rusinë? I dyti: A jeni për integrim me Turqinë? I treti: Po tregoni më se me kënd doni të integroheni?

Nga Aurel Dasareti, USA, ekspert i shkencave ushtarake-psikologjike ([email protected])

Politika shqiptare është shumë e komplikuar dhe serioze për t’ua lënë politikanëve. Prandaj ne ua kemi lënë: analfabetëve, klounëve,  pederastëve, pedofilëve dhe skizofrenëve. Pushteti nuk korrupton, por cubat kokëkrisur në pozita pushteti e korruptojnë pushtetin, në Shqipëri dhe në Kosovë. Dhe, ata janë të denjë për urrejtje.

***

Skizofrenia: Çrregullim i rëndë mendor, shkaktohet nga pengesat e zhvillimit normal të trurit; një sëmundje primare biologjike ku simptomat janë kryesisht të një natyre mendore dhe të sjelljes. Trashëgimia familjare luan një rol të pamohueshëm në zhvillimin e sëmundjes.

Skizofrenia karakterizuar nga psikoza: (Iluzionet, idetë/mendimet e shtrembëruara; Halucinacionet,përfytyrim i rremë që shfaqet kur njeriu është jonormal; Çrregullime mendore, individualisht ose në kombinim).

Një psikopat gënjen absolutisht për gjithçka. Si mos më besoni, pyesni skizofren Edvin Kristaq Ramën dhe skizofren Hashim Thaçin.

Dhe, sidomos Hashimi ka prirje të krijon shumë probleme të reja dhe më serioze për cilindo problem që rastësisht e zgjidhën. Përderisa të menduarit e tij ka pak ose aspak kontakt me realitetin, arsyetimi i tij ka prirjen të bëhet më i stërholluar dhe më joreal sa më thellë që futet në terrin e mendimeve dhe pisllëqet e veprimeve.

Të presësh nga një tradhtar i shitur dhe analfabet me çrregullime mendore, që të veprojë sipas një sistemi të caktuar vlerash kombëtare, është kontradiktore dhe jokombëtare. Vlerat kombëtare janë çështje përzgjedhjeje. Ndërkohë, përzgjedhja mund të jetë e vetëdijshme dhe rezultat i një lufte shpirtërore të gjatë, me shumë gjasa e mbështetur në ndikimin e traditës familjare, këshillave apo ndikimeve tjera të jashtme antishqiptare.

***

Jo çdo gjë e vlefshme i nënshtrohet procesit të shitjes dhe blerjes, sepse ka disa vlera tërësisht vetjake prandaj nuk mund të këmbehen (p.sh. dashuria e prindërve); ka të tjera që gjatë shkëmbimit e humbasin vlerën (p.sh. fama); si dhe vlera tjera (në shtetet e mirëfillta) që janë fizikisht të pamundshme ose të paligjshme për t`u tregtuar (p.sh. territori i vendit apo postet politike).

Megjithatë, pasi Shqipëria dhe Kosova janë shtete cubash, të kapura nga mafia politike në bashkëpunim me pseudo-intelektualët, pseudo-gazetarët dhe oligarkët kriminel, tregtohet me gjithçka:

1). Me familjen (përfshirë prindërit e “dashur”);

2). Me famën (e prejardhjes tonë pellazge/ilire/shqiptare, si dhe figurat më të ndritura të kombit dhe vendit prej antikës e deri sot, duke e shtrembëruar historinë tonë në favor të armiqve);

3). Me territorin e Vendit dhe postet politike (por edhe me diplomat, lëndët narkotike, naftën, gazin, drunjtë, gurët, fushat, malet, pyjet, kodrinat, luginat, lumenjtë, ujdhesat, liqenet, xeheroret, deti, ajri, dielli, toka, qielli).  

Është më mirë të diskutohet pa gjetur një zgjidhje politike, sesa të detyrosh dikë ta pranoje pa diskutuar.

Thaçi Hashim, ik o burrec! Rama Kristaq Edvin, ik o burrec! Unë nuk i njoh personalisht. Por këta dy, “president” i Kosovës dhe kryeministri i Shqipërisë janë antikombëtarë skandaloz, të emëruar në poste nga klanet e tyre mafioze, i kanë falsifikuar dhe vjedhë votat si dhe kanë paguar njerëz të pandërgjegjshëm që t`i votojnë. Veprojnë për interesat e vendeve armike.

Ju e trajtoni “president” Hasha Nasha-n e pa-mandat në një mënyrë që e ka kthyer atë në një zot që gjithkush i përkulet, frikohet, i lutet dhe i bindet. Pse i mbani kudo fotografitë e atij burreci?! Pse akoma nuk e keni nxjerrë nga lokalet qeveritare pa vullnetin e tij?! A mendoni se do të turpërohet dhe tërhiqet vullnetarisht?! Çfarë është turpi për rezilin? Dhe, Hasha është përfaqësues perfekt për atë grup të një Kuvendi jofunksional.

Për mua, qëllimi është çrrënjosja e këtij “Modeli i të menduarit” të konsumuar, i cili për motive leverdie duke harruar pasojat shkatërrimtare, përdoret nga politik-bërësit mafioz, pseudo-intelektualët dhe pseudo-gazetarët, për të justifikuar padrejtësitë dhe kriminalitetin, tradhtinë e regjimit. Unë them që t’i respektoni ata që eventualisht meritojnë respektin tënd, por ai që nuk e respekton popullin e tij nuk e meriton respektin e popullit. Prandaj unë, të tillët nuk i quaj “zotërinj” por bërllok, kodosh…

Modelet e mendimit dhe ndjenjat: të tilla si depresioni, ankthi, psikoza ose çrregullimet e personalitetit. Detyra parësore e psikologjisë jonormale është që të sigurojë përkufizime të vlefshme dhe gjithëpërfshirëse të anomalive psikologjike, të kërkojnë dhe gjejnë shkaqet e këtyre dhe të zhvillojnë metoda psikologjike të trajtimit që mund të ndryshojnë atë sjellje, modelet e mendjes.

Kur unë punoj me ndërmjetësim, e di se mund të harroj të negocioj me dikë që ka karakteristika psikopatike. Ose ajo bëhet në ato mënyra që ata duan, ose është e pamundur.

***

Krimi në trojet shqiptare ka marrë një pushtet të paimagjinueshëm. Nëse dëshironi të keni një botëkuptim të qartë për secilin politik-bërës, interesohuni se çfarë lidhjesh ka ai me krimin dhe prejardhja e pasurisë së tij, si e bëni, nga ka dal kjo pasuri. 

Sikur t`i marrim vetëm 2% të vërteta ato që shikojmë, lexojmë dhe dëgjojmë për qeveritë e dy shteteve tona, atëherë 99% prej tyre e meritojnë burgimin e përjetshëm. Minimum. 

Pushteti që nuk bazohet në atdhedashuri, ligj, drejtësi, njohuri dhe një furnizim të vazhdueshëm informacioni, do të jetë në fund të fundit e pamundur për t’u mbrojtur.

***

Sot arsyeja politike nuk është më pronë private e pushtetit politik. Sidomos jo nëse ai pushtet është si në trojet tona, me të gjitha të këqijat vdekjeprurëse për vendin dhe kombin. Në mënyrë që katastrofat të parandalohen, duhet të shpërthej një valë inteligjence dhe intuite nga qarqet jozyrtare, të vendit dhe diasporës. Duhet larguar të gjithë mafiozët dhe të dështuarit, dhe shembur sistemin që e kanë ndërtuar në baza kriminale.

Unë jam një luftëtar që lufton me veten, i shqyer midis ndjenjës dhe arsyes. Unë mendoj se shumica e miqve dhe kolegëve të mi e bënë këtë betejë çdo ditë. Pyes veten nëse fitojmë ndonjëherë.

Blerim Reka-Shqiptarët nuk kanë një Sartër, të cilin nuk mundi ta ndalte as Presidenti Degoll, sepse siç thoshte- “nuk arrestohet Volteri”. Atëherë, para gjysëm shekulli, lëvizja intelektuale e Sorbonës, , kishte realizuari misionin e vet se: “është e ndaluar, të ndalosh”.

Sot, ndërkaq intelektualët shqiptarë nuk i ndalon askush. Jo sepse janë larg përmasave ndërkombëtare të Volterit, por mbetën edhe larg kalibrit kombëtar të: Konicës, Nolit e Merxhanit.

Pas Luftës së Dytë Botërore, dy periudha profilizuan  formatin e intelektualit. Në shoqëritë shqiptare komuniste, intelektualët ishin heshtur nga frika- prej persekutimit. Sot, u mekën nga joshja prej pushtetit- post komunist. Pra, nëse dje ishin ndaluar, sot ata po vetë-ndalohen.

Gjatë periudhës së parë, intelektualët  madje edhe në rrethana represive, guxuan- sidomos në Kosovë- ti kundërviheshin regjimit edhe me çmimin e burgosjes. Nga Demaqi, tek “Apeli i 215 inteIektualëve ” e deri te shkyerja e librezave të LKJ, në gazetën “Rilindja”.

Në periudhën e dytë, intelektuali, nuk e ka mbi kokë burgun, por kufizimin  e parasë apo të postit. Blerja e heshtjes intelektuale, me financimin shtetëror të “projekteve madhore shkencore”, të “botimeve jetësore” apo emërimit të “këshilltarëve”; doli më efikas se ndëshkimi komunist. Vetëm pas mbylljes së rubinetës buxhetore, ata që deri dje heshtnin, sot kritikojnë. Dhe anasjelltas: ata që sot duken kritikues, mjafton një linje buxhetore, për tu ri-qetësuar.

Në këtë çerek shekulli post-komunist, funksionoi pefekt formula bizantine  e mposhtjes së kundërshtarit: bleje, nëse nuk e mund me dhunë. Pushteti post-komunist, doli më inventiv me krijimin e inxhinerignut qetësues: reketimin e intelektualëve. Por ndodhi edhe procesi i kundërt: reketimi i zyrtarëve- sidomos nga mediat e catuara, me metamorfizimin e tyre në raport me pushtetin.

Para çerek shekulli, mediumet kritikonin, pse funksionarët shtetëror kishin një shtëpi elitare: te Blloku, në Gërmi apo në Vodno. Sot, mediumet, mezi hapin temat se si me rroga buxhetore funksionerët aktual, kanë villa e hotele jashtë vendit? Ose, i mbyllin ato, posa u paguhet reketi. 

Pos medias, nuk janë më mirë as organizatat jo-qeveritare. Në çerek shekullin e fundit post-komunist, ideja për shoqërinë civile u devalvua, duke u redukuar në ate të shoqërisë shtetërore, fenomen i njohr edhe në literaturën e huaj si QNGO. Pushteti post-komunist, pra me mjeshtri gradualisht: ose bleu OJQ-të kritizuese; ose edhe vet themeloi dhe financoi kuazi OJQ, për ti kundërvyer atyre që e kritikonin. Me pak përjashtime, prijësit e shoqërisë civile , në petkun e “analistëve politik”,  shtyen anësh intelektualët, ndërkohë që nga kritizuesit e pushtetit, do bëheshin edhe pjesë e pushtetit. Ata që deri dje kritikonon pushtetin, sot duan të na bindin se se vetëm ne, (por edhe vetë ata- më heret), e kishin gabim!

Deri në fillim të nëtëdhjetave të shekullit të kaluar ishte, pra frika ajo që frenonte mendimin e lirë intelektual. Tek intelektualët e sotëm, frikën e zëvendësoi e kojtmja. Pushteti komunist ndaj intelektualëve kritik aplikonte diferencimin ideo-politik. Ky i sotmi- diferencimin buxhetor. Në komunizëm ndodhi vetë-censura intelektuale;  pas komunizmit po ndodhë lodhja intelektuale.

Sot, intelektualët nuk burgosen, por ama as nuk i pyet kush për mendim. Madje edhe ata vetë si duket janë të lodhur nga dhënja e mendimeve, sepse kush nuk i vlerëson më ato. Pa amnistuar as vetë intelektualët, të cilët me heshtjen konformiste, kanë po aq përgjejësi për de-intelektualizimin e shoqërive tona.

Pse edhe ne nuk jemi vetë-kritik dhe pse në emër të solidaritetit të rrejshëm kolegjial, mbyllim sytë para avancimeve të dyshimta në thirrjet akademike? Pse heshtim për plagijaturë dhe për botimet kuazi shkencore të kolegëve tanë në “fake journals”? Pse nënshkruajmë recensione për master e për doktorate të dyshimta?

Fundja pse bëhemi sikur nuk dijmë për diplomat false apo edhe përarritjen e gradave shkencore- madej as pa diplomë fakulteti?! Shqetësese është jo vetëm dhjamosja intelektuale e profesoratit në prag të pensionimit, por shumë më tepër e kuadrove të reja që posa hynë në komunitetin akademik. Guximi intelektual nuk nënkupton vetëm kritikë kundër pushtetit, por po aq edhe kundër devijimeve brenda vetë botës akademike. Nuk ngritet shoqëria me pseudo-intelektualë.

Jo rastësisht arsimi në shoqëritë shqiptare është në fund të rangimit europian, kurse universitetet tona zënë vendet katërshifërore klasifikuese.  Pra, faji ëshë edhe i vetë intelektualëve, të cilët: të paligjshmen dhe jo-etiken në komunitetin e tyre akademik e pranun si legale dhe morale.

Thjeshtë, intelektualët e sotëm janë të dërmuar nga përpjekja e tyre e vazhdueshme për të thënë të vërtetën, sepse pushtetet post-komuniste, në vend të pëndjekjes së tyre, aplikojnë injorimin e tyre. Çka që intelektualët në shoqëritë shqiptare kritikuan e kritikojnë politikat qeveritare? A mos i ndryshuan ato? Secili sot në FB, ka lirinë  e kritikës, por cili është efekti i kësaj kritike virtuele, kur nuk ndryshon gjenden reale?

Pushteti post-komunist doli më i aftë, në lodhjen e  intelektualëve: askush nuk i ndalon të kritikojnë- deri sa ata vetë të lodhen dhe të vetë-dorëzohen! Ti hyjnë politikës, si e vetmja rrugë për ti ndryshuar gjerat; u pa si mision i pamundshëm në shoqëritë tona. Ku përfunduan intelektualët e: Tiranës, Prishtinës apo Shkupit, që provuan garën politike? Kjo është përgjigja më e mirë ndaj qarqeve altruiste intelektuale që ende operojnë me modelet e nevojës për “rrugën e tretë”, apo për parti elitiste .

Në shoqëritë post-komuniste shqiptare, votat nuk fitohen me ide iluministe, por me matematikë precize elektorale, besa edhe me mbushje kutish. Si mund ta mobilozojë elektoratin një intelektual jashtë-establishmentit, karshi një partie në pushtet me gjitha atë armatë shërbyesish civil, ku qeveritë tona mbeten punëdhënësi kryesor? Prandaj BE, Fondi Monetar Ndërkombëtar dhe Banka Botërore u lodhën së kërkuari prej shteteve tona redukimin drastik të administratës shtetërore: disa fish më të fryer se numri i popullsisëë elektoratin e sigurtë të pushtetarëve?

Kujt i shërbyeka, sot, pra, shërbimi civil në Ballkan?  Qytetarëve, nga paguhen taimet e rrogave të tyre? Apo atyre që janë në pushtet, në çdo cikël elektoral? Shumëzojeni atë administratë shetëtore me numrin e anëtarëve të familjeve dhe ju del elektorati i sigurtë që çdo herë do e votojë pushtetin dhe jo intelektualin.  Pa llogariur këtu oligarkët e biznesit- eminencën gri të partive tona në pushtet.

Prandaj, sot ndryshoi edhe perceptimi për intelektualin. Të tillë quhen ata me ngritje themelore akademike, që vendin e parë të punës e kanë ministër; shoferët në cilësi këshilltari; apo ata që falë ngjitjes së posterëve elektoral bëhen zyrtar qeveritar.  Ata sot edhe mund të kenë formësimi profesional, por u mungon guximi intelektual. Shoqëritë tona kanë suficit diplomash, po deficit dijesh.

Madje edhe pas tri dekadash nga perëndimi i kultit të shokut Enver, intelektualët tanë ende i thurrin elozhe liderëve të sotëm dhe nëshkruajnë peticione për mbështetjen e “Enverëve” të sotëm, adhurim ky ndaj pushtetit nga intelektualët- që moti i detektuar nga Orwell.

Andaj duken të kota thirrjet: “ku janë intelektualët”, “pse heshtin intelektualët”, e të ngjashme. Ata janë aty ku kanë qenë gjithnjë- por të eklipsuar nga pushteti. Biles, sot kritikat intelektuale vetëm sa legjitimojnë ekzistencën e një kuazi-demokracie, me të cilën pushteti pastaj krenohet se “në shoqëritë tona, ekziston mendim i lirë, ku secili mund ta kritikojë pushtetin”!

 Paradoksalisht, erdhëm në situatën: sa më shumë kritikë intelektuale, aq më i fuqishëm pushteti. Sa më tepër “intelektualizëm” verbal, aq më tepër pushtet real.

Nuk mbaj mend, që intelektualët ndërruan regjimet në Ballkan; por vetëm matematikat e aleancave befasuese ndër-partiake.

Si rrjedhojë, shoqëritë tona mbeten fasada të demokracisë. Janë demokratura, ku intelektuali kritikon, por askush nuk e dëgjon.  

Mësimi nga revolucionit borgjez francez edhe pas dy shekujve mbetet aktual për revolucionin post-komunist: “ka dy kategori njerëzish; ata që e bëjnë revolucionin dhe ata që përfitojnë nga revolucioni”.  Në shoqëritë tona “demokratike”, intelektualët nuk i përkasin kategorisë së dytë.  

Pushteti i butë post-komunist u dëshmua shumë më efektiv në lodhjen dhe vetë-dorëzimin e intelektualëve, se ai i mëparshmi- i vrazhdi- komunist.

Intelektualët e pranuan këtë lojë, andaj as nuk mund të amnistohen.

Ata, mbeten humbësit e vazhdueshëm, pavarësisht ndryshimit të sistemit.