Albin Kurti

Me Shqipërinë po lidhemi edhe më shumë përmes hekurudhës Prishtinë-Durrës. Tetova do të jetë edhe më afër falë rrugës së re Prizren-Tetovë, që do të kalojë mes për mes malit të Vërtopit. Ndërsa banorët e Rozhajës dhe Plavës, do të mund të udhëtojnë më lehtë në drejtim të Pejës dhe Deçanit me projektet rrugore që e ndërlidhin Kosovën me Malin e Zi. Për të tri këto projekte infrastrukturore, tashmë kemi nënshkruar marrëveshje bashkëpunimi me qeveritë e Shqipërisë, Maqedonisë së Veriut dhe Malit të Zi dhe hapat e parë drejt realizimit të tyre kanë marrë kahje e duhur.

Teksa rrugët e Kosovës po i degëzojmë me rajonin, në Kosovë ka ende rajone që kanë nevojë të ndërlidhen për së brendshmi. Anamoravën po e lidhim me Prishtinën përmes autostradës Gjilan – Prishtinë, në të cilën mbi 75% të punimeve kanë përfunduar dhe tashmë kemi ndarë buxhetin për të filluar vitin tjetër me ndërtimin e autostradës nga Gjilani deri tek Dheu i Bardhë. Ndërtuam e asfaltuam rrugë në zona e fshatra në veri të Republikës, ku për herë të parë po ndërtojmë e rinovojmë dhjetëra shtëpi të banorëve shqiptarë që janë dëmtuar nga lufta e fundit në Kosovë. Nënshkruam kontrata për mirëmbajtje përmes të cilave kemi mbuluar të gjithë territorin e Kosovës, me mirëmbajtje rutinë dhe mirëmbajtje investive. Në të kaluarën mirëmbajtja e rrugëve ka kushtuar 57 milionë euro për tri vite. Tani, me paramasa të ndryshuara, duke shtuar pozicione që e rrisin kualitetin e sanimeve siç janë rrjetat geogrid në shtresa të asfaltit dhe duke hequr pozicionet fiktive dhe ato të duplifikuara, e kemi zbritur në 38 milionë euro mirëmbajtjen. Me kontratat aktive për sinjalistikë, vijat e thjeshta gradualisht po zëvendësohen me termoplastikë që përveç cilësisë, kanë edhe afat e qëndrueshmëri më të madhe.

Pas përfundimit të procedurave të shpronësimit, punimet në rrugën Prishtinë – Podujevë tash e disa muaj po vijojnë me intensitetin meritor. Për përfundimin e rrugës Prishtinë – Mitrovicë, e cila ka filluar në vitin 2009 dhe është përcjellë me shumë shkelje dhe keq menaxhim, tashmë kemi përzgjedhur kompaninë mbikëqyrëse ndërkombëtare dhe jemi afër përzgjedhjes së kontraktorit i cili do të bëjë ndërtimin e rrugës. Gjithashtu, jemi angazhuar maksimalisht për gjetjen e zgjidhjes së problemeve pronësore në mënyrë që gjatë vitit të ardhshëm ta përfundojmë aksin rrugor Dollc – Gjakovë. Jemi në fazën para nënshkrimit të kontratave për rrugën Kijevë – Dollc dhe kemi ndarë buxhetin për të vazhduar vitin tjetër me segmentin nga Dollci e deri në Zahaq. Kemi filluar procedurën e prokurimit për ndërtimin e rrugës nga dalja jug e autostradës në Prizren e deri në hyrje të tunelit të rrugës Prizren – Tetovë si dhe ndërtimin e rrugës nga fshati Kërstec në komunën e Sharrit e deri në fshatin Zapod të Bashkisë së Kukësit. Jemi afër përfundimit të urës në Drelaj dhe kemi filluar procedurat e prokurimit për ndërtimin e urave në Badoc e Rogovë të Hasit. Të gjitha këto janë bërë, e për më shumë gjatë qeverisjes tonë kemi ulur borxhin e shpronësimeve për 82 milionë euro.

Krahas rrugëve, po investojmë mbi 200 milionë euro për rehabilitimin e Linjës Hekurudhore 10, që do të mundësojë operimin e trenave me shpejtësi deri në 100km/orë në shumicën e seksioneve të linjës. Për krahasim, treni më i shpejtë aktualisht në operim në të njëjtën linjë është rreth 60km/orë.

Pavarësisht fokusit në investimet infrastrukturore, nuk na ka munguar asnjëherë vëmendja ndaj mjedisit. Në këtë drejtim kemi miratuar Planin Hapësinor për Parkun Kombëtar “Bjeshkët e Nemuna”, e kemi funksionalizuar Këshillin për Ndryshime Klimatike dhe Sekretariatin. Morëm pjesë për herë të parë në COP27 e aprovuam Ligjin për Ndryshime Klimatike dhe zhvillimin e Planit për Energji dhe Klimë, për të adresuar përshtatjen ndaj ndryshimeve klimatike. Po ashtu, filluam dhe fushatën e rëndësishme të largimit gradual të qeseve njëpërdorimëshe të plastikës, të cilat i shkaktojnë dëme të shumëfishta ambientit.

/Ina

Shkencëtarët njoftuan të hënën se nuk ishte asteroidi ai që vrau dinozaurët 66 milionë vjet më parë, por mbetjet e rëna luajtën një rol të rëndësishëm.

Deklarata vjen nga një ekip i udhëhequr nga Observatori Mbretëror i Belgjikës, i cili doli në përfundimin se pluhuri i shkëmbit të thërrmuar ishte hedhur në atmosferën e Tokës, duke bllokuar diellin dhe duke penguar fotosintezën e bimëve.

Një modelim i ri tregoi se sasia e pluhurit ishte rreth 2000 gigaton, që tejkalonte 11 herë peshën e malit Everest, dhe qëndroi në atmosferë deri në 15 vjet, duke shkaktuar një dimër bërthamor në mbarë botën.

Si rrjedhojë, bimësia është tharë, dhe kjo ka shkaktuar shumë uri te shumë specie barngrënëse, përfshi këtu disa dinozaurë, duke nisur ngjarjen katastrofike të zhdukjes masive ku 75% e krijesave të gjalla u zhdukën nga Toka.

Shkencëtarët kanë punuar pa u lodhur për të zbuluar misterin e zhdukjes së dinozaurëve që kur u zbulua Krateri Chicxulub në 1978.

MegjithatĂ«, formacioni gjeologjik nuk Ă«shtĂ« i mjaftueshĂ«m pĂ«r tĂ« arritur nĂ« pĂ«rfundimin se asteroidi masiv ishte i mjaftueshĂ«m pĂ«r t’i çuar dinozaurĂ«t drejt zhdukjes.

Teoria kryesore kohët e fundit ka qenë se squfuri nga goditja e asteroidit, ose bloza nga zjarret globale që ai ndezi, bllokoi qiellin dhe e zhyti botën në një dimër të gjatë e të errët, duke i vrarë të gjithë, përveç atyre pak me fat.

Megjithatë, hulumtimi i botuar të hënën bazuar në grimcat e gjetura në një vend kritik fosil ripohoi një hipotezë të mëparshme: se pluhuri i ngritur nga asteroidi solli dimrin fatal.

Grimcat u gjetën në vendin e fosileve Tanis në shtetin amerikan të Dakotës së Veriut.

Ndonëse 3000 km larg nga krateri, janë zbuluar disa gjetje të jashtëzakonshme që besohet se datojnë direkt pas goditjes së asteroidit në shtresat e sedimentit të një liqeni të lashtë.

Studiuesit thanë se grimcat e pluhurit ishin rreth 0.8 deri në 8.0 mikrometra, në madhësinë e duhur për të qëndruar në atmosferë deri në 15 vjet.

Duke futur këto të dhëna në modelet klimatike të ngjashme me ato të përdorura për Tokën e sotme, studiuesit thanë se pluhuri ka të ngjarë të luajë një rol shumë më të rëndësishëm në zhdukjen masive sesa mendohej më parë.

Nga i gjithë materiali i hedhur në atmosferë nga asteroidi, ata vlerësuan se ishte 75 %, 24 % squfur dhe një % blozë.

Sean Gulick, njĂ« gjeofizikan nĂ« Universitetin e Teksasit nĂ« Austin dhe jo i pĂ«rfshirĂ« nĂ« hulumtim, tha se studimi ishte njĂ« pĂ«rpjekje tjetĂ«r interesante pĂ«r t’iu pĂ«rgjigjur pyetjes sĂ« rĂ«ndĂ«sishme, çfarĂ« e shtyu impaktin e dimrit, por nuk dha pĂ«rgjigjen pĂ«rfundimtare. 

Ai theksoi se zbulimi i asaj që ndodhi gjatë ngjarjes së fundit të zhdukjes masive në botë ishte i rëndësishëm për të kuptuar të kaluarën dhe të ardhmen.

“Mbase mund tĂ« parashikojmĂ« mĂ« mirĂ« zhdukjen tonĂ« masive, qĂ« me shumĂ« gjasĂ« jemi nĂ« mes tĂ« saj,” tha Gulick.

Piktura, “Peizazhi i karakterit italian”, nga artisti austriak i shekullit tĂ« 18-tĂ«, Johann Franz Nepomuk Lauterer, sĂ« shpejti do tĂ« shfaqet nĂ« Mynih.

Pas një ndalese në SHBA që zgjati në pjesën më të mirë të një shekulli, një pikturë peizazhi barok që u zhduk gjatë Luftës së Dytë Botërore u kthye në Gjermani të enjten, më 19 tetor.

FBI ia dorëzoi veprën artistike të artistit austriak të shekullit të 18-të, Johann Franz Nepomuk Lauterer (1700 – 1733) një përfaqësuesi të muzeut gjerman në një ceremoni të shkurtër në Konsullatën Gjermane në Çikago, ku ishte ekspozuar pamja baritore që tregonte një fshat italian.

Art Recovery International, njĂ« kompani e pĂ«rqendruar nĂ« gjetjen dhe rikuperimin e artit tĂ« vjedhur dhe tĂ« grabitur, e gjurmoi pikturĂ«n e pakapshme pasi njĂ« person nĂ« Çikago kontaktoi vitin e kaluar duke pretenduar se zotĂ«ronte njĂ« “pikturĂ« tĂ« vjedhur ose tĂ« grabitur” qĂ« xhaxhai i tyre e solli nĂ« SHBA pasi e kishte shĂ«rbyer nĂ« LuftĂ«n e DytĂ« BotĂ«rore.

Piktura është zhdukur që nga viti 1945 dhe për herë të parë u raportua e vjedhur nga Koleksionet e Pikturës së Shtetit Bavarez në Mynih, Gjermani.

Ajo u shtua në bazën e të dhënave të Fondacionit Gjerman Lost Art në vitin 2012, sipas një deklarate nga kompania e rimëkëmbjes së artit.

“Thelbi i punës sonë në Art Recovery International është kërkimi dhe kthimi i veprave të artit të grabitura nga nazistët dhe të zbuluara në koleksione publike ose private. Me raste, hasim raste si ky, ku ushtarët aleatë mund të kenë marrë objekte në shtëpitë si suvenire ose si trofe luftërash”, tha Christopher Marinello, themelues i Art Recovery International.

“TĂ« jesh nĂ« palĂ«n fituese nuk ta jep kĂ«tĂ« tĂ« drejtĂ«,” shtoi ai.

Piktura, e titulluar “Peizazhi i karakterit italian”, tani do tĂ« ribashkohet me homologen e saj, qĂ« ka motive dhe imazhe tĂ« ngjashme, sipas muzeut.

Të dy pikturat së bashku formojnë një skenë panoramike ku shfaqen barinj dhe udhëtarë me dhitë, lopët, gomarët dhe delet e tyre në një rrjedhë në një lumë.

Të dy pikturat së shpejti do të ekspozohen së bashku për herë të parë që nga Lufta e Dytë Botërore në Alte Pinakothek në Mynih, sipas Bernd Ebert, kuratori kryesor i muzeut të pikturave baroke holandeze dhe gjermane.

Përdoruesit e Facebook dhe Instagram në Evropë po marrin opsionin për të paguar për versionet pa reklama të platformave të mediave sociale, si një mënyrë për të respektuar rregullat strikte të kontinentit për privatësinë e të dhënave, tha të hënën Meta.

Duke filluar nga nëntori, përdoruesit në shfletues desktop mund të paguajnë rreth 10 euro në muaj ndërsa përdoruesit e iOS ose Android do të paguajnë afërsisht 13 euro. Çmimet më të larta pasqyrojnë komisionet e ngarkuara nga dyqanet e aplikacioneve Apple dhe Google për pagesat brenda aplikacionit, tha kompania në një postim në blog.

Tarifa do të mbulojë të gjitha llogaritë e lidhura në Facebook dhe Instagram deri në mars, kur Meta do të fillojë të tarifojë 6 euro për çdo llogari shtesë.

Lionel Messi e ka shkruar për herë të tetë emrin e tij në listën e fituesve të “Topit të Artë”, si askush tjetër.

Ylli argjentinas u shpall fitues i trofeut më prestigjioz individual për vitin 2023.

KĂ«sisoj, Messi shkroi njĂ« tjetĂ«r rekord historik dhe thuajse tĂ« paarritshĂ«m pĂ«r tĂ« tjerĂ«t – duke vendosur edhe “Topin e Artë” tĂ« tetĂ« nĂ« mesin e shumĂ« trofeve tĂ« tjerĂ«, transmeton gazeta “Kosova Sot Online”.

Asnjë futbollist tjetër në histori nuk ka fituar kaq trofe të tillë. Messi, këtë vit mposhti konkurrencën e fortë veçanërisht të Erling Haaland, si dhe të Kylian Mbappe e Kevin De Bruyne, me të cilët mbyllet lista e top-katër futbollistëve më të mirë në botë.

Në sezonin e fundit, 36-vjeçari shënoi 42 gola dhe shtoi 26 asistime në 56 paraqitje në total.

Përveç titullit të kampionit të fituar në Ligue 1, si dhe të Superkupës së Spanjës, argjentinasi udhëhoqi kombëtaren e tij drejt triumfit në Kupën e Botës “Katar 2022”, të parën në karrierën e tij si futbollist. Ai u zgjodh edhe si futbollisti më i mirë i turneut.

Trofeu i “Topit të Artë” u nda nga ish-futbollisti anglez, David Beckham.

NĂ« bazĂ« tĂ« ekspertĂ«ve modernĂ«, mani i bardhĂ« Ă«shtĂ« njĂ« super ushqim. VetitĂ« shĂ«ruese tĂ« kĂ«tyre kokrrave njihen qĂ« moti, edhe pse nuk ishte bĂ«rĂ« asnjĂ« studim atĂ«herĂ« pĂ«r to. Mani i bardhĂ« ul rrezikun pĂ«r t’u prekur nga diabeti, mbron prej sĂ«mundjeve tĂ« zemrĂ«s, pakĂ«son kolesterolin dhe ndihmon te humbja nĂ« peshĂ«. Sasia e sheqerit e pranishme nĂ« frytin e thatĂ« pĂ«rgjysmĂ« Ă«shtĂ« mĂ« e vogĂ«l se sa rrushi pa fara.

Në bazë të studimeve, gjethet e manit ndihmojnë në normalizimin shtesë të sheqerit në gjak. Ajo përdoret edhe si ilaç popullor kundër diabetit, diabetit dy. Mani i bardhë është shumë e pasur me fibra. Rreth 20 për qind e nevojave tona ditore për fibra plotësohen me një sasi të manit të bardhë nga vetëm një e treta e gotës. Përdorimi i rregullt i këtyre kokrrave ndikon në pakësimin e kolesterolit dhe përmirësimin e sistemit tretës. Po ashtu, është i pasur edhe me antioksidues. Sipas studimeve që janë bërë në universitetin e Teksasit, mani i bardhë përmban resveratrol, që është fenol natyral, që përdoret kundër disa llojeve të tumoreve dhe sëmundjeve të zemrës. 

Njerëzit që hanë çokollatë, për 11 për qind janë më pak të rrezikuar nga sëmundjet kardiovaskulare, ka treguar studimi nga universiteti në Aberdin. Në bazë të studimit, për jetë të shëndetshme, për çdo ditë konsumoni nga 100 gramë çokollatë. Adhuruesit e çokollatës për nëntë për qind më pak vizitojnë spitalet si pasojë e sëmundjeve të zemrës derisa 23 për qind më pak janë të rrezikuar nga infarkti.

Në studim kishin marrë pjesë 25.000 meshkuj dhe femra. Në bazë të studimeve që kishin të bëjnë për ndikimin e ushqimit në periudha të gjata kohore, është zbuluar se përjashtimi i çokollatës nga menyja nuk do ta zvogëlojë rrezikun nga sëmundjet kardiovaskulare apo vdekja si pasojë e sulmit në zemër.

Studiuesit në Universitetin e Torontos kanë gjetur se arrat nuk kontribuojnë në shtimin e peshës.

Rishikimi i hulumtimit tĂ« cilĂ«sisĂ« mbi lidhjet midis arrave, konsumit tĂ« yndyrĂ«s dhe peshĂ«s trupore u botua kohĂ«t e fundit nĂ« revistĂ«n Obesity Reviews  dhe Ă«shtĂ« ndĂ«r mĂ« tĂ« gjithanshmet deri mĂ« sot.

Ai siguron dëshmi të mëtejshme se shqetësimet e gjata në lidhje me arrat dhe shtimin e peshës shpesh të gjetura në mediat popullore dhe udhëzimet klinike të ushqyerit janë të pajustifikuara, thonë studiuesit.

“Në përgjithësi, ne zbuluam se nuk ka asnjë lidhje midis arrave dhe shtimit të peshës, dhe në fakt disa analiza treguan marrje më të lartë të arrave të lidhura me zvogëlimin e peshës trupore dhe perimetrit të belit,” tha autori kryesor Stephanie Nishi, i cili ishte student i doktoratës në shkencat ushqyese në Fakulteti i Mjekësisë Temerty në kohën e studimit.

“Ky studim me të vërtetë godet idenë se arrat mund të jenë një opsion i mirë për njerëzit me diabet ose rrezik kardiovaskular, por edhe për të gjithë individët në përgjithësi si pjesë e një plani të ushqyerit të shëndetshëm, pa paralajmërime.”

Studiuesit bashkuan rezultatet e 121 studimeve klinike dhe studimeve të ardhshme, me mbi gjysmë milioni pjesëmarrës në total. Ata pastaj përdorën një sistem të pranuar gjerësisht të quajtur GRADE (Vlerësimi, Zhvillimi dhe Vlerësimi i Rekomandimeve) për të vlerësuar cilësinë e studimeve.

“Ne zbuluam se siguria e provave ishte e lartë për provat dhe e moderuar për studimet vëzhguese,” tha John Sievenpiper, vëzhguesi kryesor në studim dhe një profesor i asociuar i shkencave ushqyese dhe mjekësisë në Fakultetin e Mjekësisë Temerty.

“Ky është një tregues i mirë i asnjë dëmi nga arrat në lidhje me shtimin në peshë jo më shumë se çdo ushqim tjetër dhe me të vërtetë mund të ketë një përfitim të humbjes së peshës përveç përfitimeve të tjera të njohura gjerësisht shëndetësore të arrave.”

Shumë udhëzime ushqyese dhe klinike për diabetin dhe sëmundjet e zemrës rekomandojnë arrat si pjesë e një qasjeje të shëndetshme për të ngrënë. Ato përfshijnë modelet dietike të Mesdheut, Portofolit, vegjetarian ose bimor dhe DASH (Qasjet Dietike për Ndalimin e Hipertensionit).

Megjithatë, konsumi global i arrave është shumë më poshtë atyre udhëzimeve dhe kur njerëzit e takojnë barin, është shpesh përmes kikirikave. Një racion tipik i arrave është 28 deri në 42 gram, ose atë që i përshtatet pëllëmbës së dorës së një të rrituri dhe shumë udhëzime sugjerojnë një racion në ditë.

“Ne kemi parë që konsumi i arrave është rritur në disa zona gjatë dekadës së fundit, veçanërisht vendet me të ardhura të mesme dhe të larta, por shumica e njerëzve mund t’i kuptojnë më mirë përfitimet e tyre,” tha Sievenpiper, duke shtuar se ai ha më shumë se një grusht shumicën e ditëve.

“Gjithmonë është mirë të praktikoni atë që predikoni,” tha ai.

Sievenpiper tha se studimi ishte një sasi masive e punës. Ajo u drejtua nga Nishi gjatë më shumë se katër viteve të studimeve të saj të doktoratës dhe përfshinte shumë lloje arrash, si dhe njerëz me kushte dhe statuse të ndryshme shëndetësore.

Në punën e ndërlidhur, Sievenpiper po drejton një provë klinike mbi shëndetin e zemrës dhe dietën e Portofolit, me arrat si shtyllën kryesore. Në fillim të këtij viti, laboratori i tij zbuloi se një kalori e etiketuar nuk është e njëjtë me atë që tretet dhe absorbohet kur njerëzit konsumojnë bajame.

Nishi tani po studion arrat, performancën njohëse dhe shëndetin vaskular në laboratorin e Jordi Salas Salvadó në Universitetin Spanjoll të Rovira Virgili.

“UnĂ« nuk kam ngrĂ«nĂ« shumĂ« arra, por tani jam i rrethuar nga bajame dhe makadami  kĂ«shtu qĂ« ha mĂ« shumĂ«,” tha Nishi. “Sidomos pĂ«r shkak tĂ« dĂ«shmive qĂ« mbĂ«shtesin pĂ«rfitimet e tyre shĂ«ndetĂ«sore, por edhe pĂ«r shkak tĂ« shkathtĂ«sisĂ« sĂ« tyre nĂ« kuzhinĂ« dhe nĂ« lĂ«vizje.”

Mes pesë viktimave nga aksidenti i rëndë industrial në Hafencity të Hamburgut ka edhe shqiptarë.

Lajmi konfirmohet nga policia gjermane për agjencinë mediatike “DPA”. Mësohet se mes viktimave, tre janë shtetas shqiptarë. Policia sqaroi për mediat gjermane se tre viktimat nuk ishin me shtetësi bullgare, por shqiptarë, ndërsa nuk dihen identitetet e tyre.

Ndërsa një person është i plagosur, por në gjendje kritike për jetën. Sipas informacioneve, aksidenti në punë është shkaktuar nga shembja e skelës në një bosht ashensori.

a.c./dita

Këngëtari i njohur Harry Styles për të dytin vit rradhazi është emëruar ylli i ri më i pasur në Mbretërinë e Bashkuar nën moshës 30-vjeç.

Pasuria e tij është 175 milionë paund, ndërsa një pjesë të madhe të parave ai i bashkoi për dy vite rradhazi në turneun e tij “Love On Tour”, i cili i solli 508 milionë paund.

Harry gjithashtu ështëfigura kryesore e marës së njohur “Guçi”, përmes së cilës ka fituar 8 milionë paund.

Në vend të dytë rendit këngëtarja shqiptare me famë botërore, Dua Lipa, e cila zotëron pasurinë marramendëse prej 82.5 milionë paund, sipas “Heat’s Rich List”, për tu ndjekur nga pas nga Niall Horan me 60.4 milionë paund, ish-anëtari i grupit muzikorë “Onë Direction” Liam Payne me 49.4 milionë paund dhe Zayn Malik me 38.5 milionë paund.