Author: admin

Si e ka ndryshuar Ukraina diplomacinë ruse

Published: 24 september 2022

Nga Hanna Notte, Foreign Policy

Përktheu: Sonila Backa-abcnews.al

Që nga fundi i shkurtit, kur Rusia pushtoi Ukrainën, Perëndimi është tërhequr nga angazhimi i drejtpërdrejtë me Moskën. Vetëm disa ditë pas pushtimit, Departamenti i Shtetit të SHBA-së udhëzoi departamentet dhe agjencitë që të anulonin shumicën e kontakteve me zyrtarët rusë.

Administrata Biden pezulloi bisedimet dypalëshe të kontrollit të armëve strategjike dhe klimës me Moskën. Dhe kontaktet e drejtpërdrejta ndërmjet zyrtarëve të lartë amerikanë dhe rusë – si komunukimet e Sekretarit të Shtetit të SHBA-së Antony Blinken me ministrin e Jashtëm rus Sergey Lavrov në fund të korrikut kanë qenë të pakta.

Shumica e liderëve europianë gjithashtu kanë ndërprerë linjat e tyre me Kremlinin, duke i lënë ata si presidenti francez Emmanuel Macron të talleshin plotësisht, për përpjekjet e tyre për të kontaktuar presidentin rus Vladimir Putin, raporton abcnews.al.

Dhe kështu ndodh që diplomacia perëndimore me Rusinë është reduktuar në vetëm disa çështje të jashtëzakonshme – siç janë bisedimet bërthamore me Iranin dhe angazhimi shumëpalësh në institucione si Organizata e Kombeve të Bashkuara. Rusia, ndërkohë, ka kërkuar  dhe në disa raste ka krijuar  forume të reja diplomatike që anashkalojnë vendet e krijuara nga të cilat ajo është shmangur.

Pasojat afatgjata të këtij rikonfigurimi nuk do të jenë të dobishme për Perëndimin. Moska ka kohë që kërkon të ndryshojë rregullat e diplomacisë ndërkombëtare dhe një marrëdhënie atrofikuese me Europën dhe Shtetet e Bashkuara ofron një rrugë për ta bërë këtë.

Në vazhdim, Perëndimi mund të presë që t’i nënshtrohet palëve të treta – si Turqia – si ndërmjetës me Kremlinin, duke nxitur më tej mosinteresimin e Moskës ndaj institucioneve të themeluara ndërkombëtare dhe duke i kthyer platformat e reja të udhëhequra nga Rusia në një konflikt të përhershëm të diplomacisë.

Fillimisht u bë e qartë se diplomacia po ndryshonte kur Zvicra iu bashkua fushatës së sanksioneve kundër Rusisë  dhe Kremlini sulmoi vendin tradicionalisht neutral.

Rusia që atëherë ka kundërshtuar ofertat zvicerane për të pritur bisedime për një sërë çështjesh. Në prill, ministria e jashtme ruse njoftoi se nuk e konsideronte më Gjenevën një platformë të pranueshme për të mbledhur Komisionin Konsultativ Dypalësh SHBA-Rus që mbikëqyr Traktatin e Ri të Reduktimit të Armëve Strategjike, duke përmendur “veprimet jomiqësore” të Zvicrës.

Duke folur në margjinat e një takimi të Gjenevës për Sirinë në qershor, i dërguari i posaçëm i Rusisë për Sirinë, Alexander Lavrentiev, kritikoi në mënyrë të ngjashme Zvicrën, raporton abcnews.al.

Kur komiteti u mblodh për herë të fundit, Rusia thuhet se ishte e tronditur në trajtimin e vizave të hyrjes nga autoritetet zvicerane për delegacionin e saj. Lavrentiev fluturoi në Abu Dhabi, Emiratet e Bashkuara Arabe; Algjeri; Manama, Bahrein; dhe Muscat, Oman; si vende alternative të mundshme.

Në të njëjtën kohë, ministria e jashtme ruse vendosi që diskutimet ndërkombëtare për Kaukazin e Jugut nuk mund të mbaheshin më në Gjenevë. Rusia hodhi poshtë gjithashtu një ofertë nga Berna për të përfaqësuar interesat e Ukrainës në Rusi – për shembull, në çështjet konsullore dhe anasjelltas.

Dhe në një shkallë shumë më të gjerë, Rusia është zemëruar për refuzimin e supozuar të SHBA-së për t’u dhënë viza diplomatëve rusë për të marrë pjesë në ngjarjet e Asamblesë së Përgjithshme të OKB-së në Nju Jork këtë muaj.

Si përgjigje, Moska ka hedhur idenë e vështirë të zbatueshme për zhvendosjen e selisë së Organizatës së Kombeve të Bashkuara në një qytet tjetër, duke paraqitur mbështetjen e një numri në rritje vendesh për një lëvizje të tillë.

Refuzimi i Rusisë i vendeve tradicionale të diplomacisë ndërkombëtare – si Zvicra ka sjellë në plan të parë ndërmjetës të rinj. Që nga shkurti, Rusia ka pranuar ndërmjetësimin turk për një sërë çështjesh që lidhen me luftën në Ukrainë, më kritike në negocimin e një marrëveshjeje të korrikut që siguron eksportin e grurit nga portet ukrainase.

Në pranverë, Ankaraja kishte pritur tashmë bisedimet fillestare të paqes ruso-ukrainase, të quajtura “Procesi i Stambollit” – një seri takimesh midis delegacioneve të nivelit të mesëm rus dhe ukrainas- dhe loboi me sukses për korridoret humanitare gjatë rrethimit rus nga Mariupol, Ukrainë, raporton abcnews.al.

Kohët e fundit, Stambolli priti Drejtorin e Përgjithshëm të Agjencisë Ndërkombëtare të Energjisë Atomike (IAEA) Rafael Grossi dhe Alexey Likhachev, CEO i kompanisë ruse të energjisë bërthamore shtetërore Rosatom, për të diskutuar mbi misionin e ardhshëm të IAEA-së në fuqinë bërthamore Zaporizhzhia të kontrolluar nga Rusia, por të drejtuar nga Ukraina.

Presidenti turk Rexhep Tajip Erdogan, i cili është i etur për të përmirësuar numrin e tij të anketave përpara zgjedhjeve presidenciale të vendit vitin e ardhshëm dhe për të forcuar vendin e Turqisë si ndërmjetëse midis Lindjes dhe Perëndimit, ka ofruar vazhdimisht  të mbajë bisedime të drejtpërdrejta midis Putinit dhe presidentit ukrainas Volodymyr Zelensky.

Duke u mbështetur në suksesin e marrëveshjes së eksportit të grurit, zyrtarët turq kanë lënë të kuptohet se Turqia mund të ndërmjetësojë shkëmbimin e të burgosurve dhe madje edhe një armëpushim në Ukrainë.

Gatishmëria e Rusisë për të pranuar ndërmjetësimin turk buron nga përvoja e të dy vendeve duke përfshirë njëra-tjetrën në konflikte të shumta – në Siri, Libi dhe rajonin e Nagorno-Karabakut  përmes asaj që disa e kanë quajtur “ bashkëpunim mes kundërshtarve ”.

Moska dhe Ankaraja prej kohësh kanë bashkëpunuar dhe konkurruar në këto vende.

Marrëdhënieve Rusi-Turqi i mungon një bazë e fortë institucionale dhe lidhja personale midis Erdoganit dhe Putinit përbën shtyllën e saj.

Kur Rusia i jep Turqisë lirinë për të ndërmjetësuar mbi Ukrainën, ajo po merret me një djall që e njeh – ndërkohë që gëzon mundësinë për të krijuar përshtypjen se një aleat i NATO-s po ia del shumë mirë me Moskën.

Përveç Turqisë, diplomatët rusë po krijojnë marrëdhënie edhe me vende të tjera alternative për diplomacinë. Këtë verë, u raportua se Argjentina, Irani, Egjipti, Arabia Saudite dhe Turqia mund t’i bashkohen grupimit BRICS të Brazilit, Rusisë, Indisë, Kinës dhe Afrikës së Jugut. Putin argumentoi në qershor se BRICS është i destinuar të udhëheqë në “formimin e një sistemi vërtet shumëpolar të marrëdhënieve ndërshtetërore”.

Rusia kërkon të përdorë grupin në përpjekjet e saj për të anashkaluar sanksionet financiare perëndimore dhe së fundmi njoftoi se India dhe Irani do të miratojnë sistemin rus të pagesave Mir. Ndërkohë, zyrtarët rusë po hamendësojnë rëndësinë e Organizatës së Bashkëpunimit të Shangait, të cilët u takuan këtë javë në Uzbekistan.

Pa dyshim, formimi i vendeve alternative diplomatike nga Rusia nuk është as i ri dhe as gjithëpërfshirës.

Që nga viti 2017, për shembull, Rusia është angazhuar kryesisht në Sirinë në “Grupin Astana”, i cili përfshin Iranin dhe Turqinë. Termi “diplomaci e rrjetit” – e cilësuar nga Moska si një “qasje fleksibël për të marrë pjesë në mekanizmat shumëpalësh për hir të zgjidhjeve efektive”  ​​ishte shpallur tashmë në Konceptin e Politikës së Jashtme të Rusisë 2016.

Por në atë kohë, ekspertë të shquar rusë argumentuan se strukturat e reja diplomatike të iniciuara nga Rusia vështirë se do të bëheshin “mjetet kryesore të politikës ” së Rusisë, raporton abcnews.al.

Kjo duket se po ndryshon.

Ndjekja e rrugëve dhe partneriteteve diplomatike alternative nga Rusia ka marrë një qasje të re që nga shkurti. Këtë muaj, Lavrov tha se ministria e tij kohët e fundit rivendosi një numër të konsiderueshëm të stafit të saj diplomatik në selitë e saj në Moskë ose ambasadat në “vendet mike”.

Lavrov u zotua gjithashtu se Rusia do të promovojë bashkëpunimin me Komonuelthin e Shteteve të Pavarura – një grupim i vendeve ish-sovjetike në Azi, Afrikë, Europën Lindore dhe Lindjen e Mesme – “me një ritëm të përshpejtuar”.

Ndërsa lufta në Ukrainë vazhdon, vendet perëndimore ka të ngjarë të ndëshkojnë dhe izolojnë më tej Rusinë – duke forcuar riorientimin e saj diplomatik. Pas vendosjes së sanksioneve ekonomike të paprecedentë kundër Rusisë, Bashkimi Europian pezulloi marrëveshjen e tij për lehtësimin e vizave me Moskën.

Në gusht, diplomatët britanikë argumentuan se Rusia “nuk kishte të drejtë morale për të marrë pjesë në G-20 ndërsa agresioni i saj në Ukrainë vazhdon. Deklarata dhe veprime të tilla ka të ngjarë t’i japin Moskës një pretekst të mëtejshëm për të shmangur angazhimin me Perëndimin në forumet e trashëgimisë, megjithëse ajo u zotua të mos përgjigjet ” me të njëjtën monedhë” ndaj kufizimeve të vizave të BE-së.

Pasi akuzoi se Perëndimi nuk e përdor më G-20 “për qëllimet për të cilat ai u krijua” – domethënë, adresimin e çështjeve urgjente globale, siç është shëndeti ekonomik global, Lavrov u largua para kohe nga një takim i grupit të korrikut në Bali, Indonezi.

Mes raporteve se Putini synon të udhëtojë në Indonezi për samitin e G-20 në nëntor, udhëheqësit perëndimorë po mendojnë nëse do të marrin pjesë apo jo.

Riformësimi i diplomacisë ruse ka katër pasoja të qëndrueshme për Perëndimin.

Së pari, dhe më e qarta, do të reduktojë gradualisht aksesin tek diplomatët dhe elitat ruse, jo vetëm për zyrtarët perëndimorë, por edhe për ekspertët dhe përfaqësuesit e shoqërisë civile nga e gjithë bota që po përpiqen të dialogojnë.

Shoqëria civile dhe angazhimi i ekspertëve me rusët brenda Rusisë do të jetë i ndërlikuar logjistikisht, politikisht delikat dhe më sporadik.

Së dyti, Perëndimi mund të bëhet më i varur nga aktorët e tretë të verifikuar nga Kremlini për t’u angazhuar me Rusinë kur është e nevojshme. Për shembull, diplomatët perëndimorë mund të vazhdojnë të mbështeten te Ankaraja për të lehtësuar tregtinë e Ukrainës në mes të agresionit rus.

Ndërkohë, Turqia do të kërkojë të përdorë rolin e saj të ri, duke kërkuar lëshime nga Perëndimi për çështje që i konsideron me interes jetik. Ankaraja kërcënoi se do të pengonte pranimin e Finlandës dhe Suedisë në NATO, nëse të dy vendet nuk braktisin mbështetjen e tyre politike dhe financiare për grupet kurde që Ankaraja i konsideron si organizata terroriste. Erdogan tha në prill se lufta në Ukrainë do t’i tregonte BE- së vlerën e Turqisë.

Së treti, qasja e Rusisë për platforma të reja diplomatike mund të përforcojë kthesën e saj më të gjerë dhe të ndihmojë në rritjen e statusit të saj në Afrikë, Amerikën Latine dhe Azi.

Pas pushtimit të Ukrainës nga Rusia, shumë vende jashtë Europës dhe Amerikës së Veriut hezituan të dënojnë pa mëdyshje Moskën ose t’i bashkohen fushatës së sanksioneve të Perëndimit.

Shumë prej këtyre vendeve sot kanë interesa të dallueshme tregtare, ushtarake dhe politike të lidhura me Rusinë. Ata janë gati të bëhen një vektor më i rëndësishëm në politikën e jashtme ruse si rezultat i ndryshimit të orientimit të Moskës. Si rezultat, beteja e vështirë e Perëndimit në izolimin ndërkombëtar të Rusisë do të bëhet më e ashpër.

Së fundmi, një përzierje e inercisë dhe interesit me siguri do ta detyrojë Rusinë të vazhdojë të aplikojë në agjencitë e OKB-së dhe institucionet shumëpalëshe për të ardhmen e parashikueshme.

Por një erozion dhe fragmentim paralel i angazhimit diplomatik tashmë është duke u zhvilluar. Në vitin 2020, intelektuali rus Fyodor Lukyanov tha se “në vitet e ardhshme, institucionet ndërkombëtare do të vazhdojnë të vyshken dhe disa madje mund të zhduken plotësisht”.

Në të ardhmen, argumentoi ai, termi “multilateralizëm” do të shërbejë për të treguar një situatë kur disa vende kombinojnë përpjekjet për të adresuar një çështje specifike për një periudhë të kufizuar kohore – njësoj siç bëri Grupi i Astanës në Siri.

Lufta në Ukrainë mund të përfundojë duke e shtyrë Rusinë në këtë të ardhme shumë më shpejt se sa ishte parashikuar më parë.

/abcnews.al

Deri te shkatërrimi bërthamor, pesë skenarët e përfundimit të luftës në Ukrainë

Published: 24 september 2022

Nga Federico Giuliani “Il Giornale”

Përktheu: Alket Goce-abcnews.al

Futja e luftës në një qorrsokak, arritja e një marrëveshjeje gjithëpërfshirëse që i kënaq të gjithë, shpresë për humbjen e njërës nga palët e përfshira apo ngrirje e konfliktit pa e zgjidhur problemin në rrënjë. Zgjidhjet për konfliktin ukrainas janë gjithnjë e më të kufizuara, midis kërkesave të papajtueshme të Vladimir Putin dhe Volodymyr Zelensky, fantazma e fuqisë bërthamore që shfaqet mbi Evropën dhe interesat kontradiktore të Shteteve të Bashkuara dhe Kinës.

Negociatat që u zhvilluan në pranverë nuk sollën praktikisht asgjë, ndërsa ndërmjetësimi më i fundit i Recep Tayyp Erdogan lejoi vetëm zhbllokimin e eksporteve ukrainase të grurit në tregjet globale. Në Ukrainë njerëzit vazhdojnë të qëllojnë, të luftojnë dhe të vdesin.

Midis fundit të muajit gusht dhe fillimit të shtatorit, ushtria ukrainase nisi një kundërofensivë të dyfishtë. Ajo në jug të vendit, në Kherson, nuk solli rezultatet e shpresuara, ndërsa ajo në Kharkiv, i dha mundësi Kievit të rimarrë një pjesë të konsiderueshme të territorit, të sprapsë trupat ruse dhe të vërë në dyshim pushtimet e Moskës në Donbass.

Ne nuk e dimë nëse Ukraina do të ketë ende mundësi – por edhe forcë, si në aspektin e njerëzve ashtu edhe atë të burimeve materiale – për të përsëritur një veprim të tillë. Me siguri jo. Në çdo rast, pasi u kapën në befasi (deri në një masë, sepse kundërofensiva ukrainase ishte paralajmëruar prej muajsh), rusët nuk duan që të kapen sërish të papërgatitur.

Ndaj, Putini ka zgjedhur të përshkallëzojë konfliktin duke shpallur referendume për aneksimin e rajoneve të pushtuara ukrainase si dhe mobilizimin e pjesshëm për të mbledhur trupa të reja që t’i dërgojë në front. Nëse siç pritet, referendumet do të kenë një rezultat pozitiv, territoret e kontrolluara nga Moska do të bëheshin de fakto pjesë përbërëse e territorit rus.

Perëndimi mund të mos e njohë vlefshmërinë e tij, por Kremlini po. Pra në atë moment, nëse Kievi do të vazhdojë t’i bombardojë ato territore, atëherë Putini do të ndihej i autorizuar të përdorë mjetin e fundit që ka në dispozicion: armët bërthamore. Ky skenar do të kishte rezultate të paparashikueshme për mbarë njerëzimin. Ja cilat janë 5 skenarët e mundshëm për vazhdimin dhe përfundimin e luftës në Ukrainë.

  1. Skenari afgan

Lufta do të vazhdojë për javë, muaj, madje edhe vite. Rezervistët e mobilizuar nga Putini nuk mund të dërgohen menjëherë në Ukrainë. Fillimisht ata duhet të trajnohen për disa muaj, ndoshta 4 ose 6. Ndërkohë, pasi të përfundojë kundërofensiva ukrainase, konflikti do të rikthehet sërish në një ngërç të përgjakshëm shumëvjeçar.

Dëmin më të madh do ta pësojë popullsia ukrainase. Evropa do të paguajë çmimin më të lartë, të paktën nga pikëpamja ekonomike dhe energjetike. Shtetet e Bashkuara do të vazhdojnë të mbështesin Kievin, por nga një distancë e sigurt. Nga ana e tij, Putin do të vazhdojë të drejtojë operacionet nga Kremlini derisa të ketë arritur qëllimet e tij. Përfundimi mund të jetë shumë i largët dhe madje i paqartë. Ashtu siç ndodhi në luftën 20-vjecare të SHBA-së Afganistan. Shumë pak fitues, shumë humbës.

  1. Skenari vietnamez

Presionet e brendshme, protesta të shoqërisë civile dhe pakënaqësia e partnerëve më të rëndësishëm të Rusisë, me në krye Kinën. Kriza ndihet dhe ushtria ruse ka ngecur në vend. Për të parandaluar më të keqen, Putin detyrohet të tërheqë njerëzit e tij nga Ukraina. E pamundur të imagjinohet se çfarë mund të ndodhë në atë moment.

Shumë gjëra do të varen nga shkalla e “poshtërimit”. Nëse strategjia e largimit do të jetë shumë e papritur, kreu i Kremlinit mund të rrezikojë të rrëzohet. Në atë moment, Federata Ruse do të përjetojnë një gjendje kaotike. Kush do ta pasojë? Është e pamundur të thuhet. Në bazë të përgjigjes, mund të kemi një situatë më të qartë mbi armët bërthamore. Nëse frenat e vendit bien në duart e një “skifteri” të etur për hakmarrje ndaj bllokut perëndimor, situata mund të përkeqësohet më tej.

  1. Skenari sirian

Ushtria ruse ruan kontrollin e rajoneve të pushtuara. Referendumi i aneksimit i çimenton kufijtë e rinj dhe Kievi – bashkë me SHBA dhe BE – duhet të pranojnë faktin e kryer. Lufta është pamundur të vazhdohet më tej, nëse nuk dëshirohet një konflikt bërthamor. Ajo do të vazhdojë për muaj, në mos vite.

Por do të zhvillohet në zona të veçanta, ndërsa Ukraina do të ndahet në zona të shumta ndikimi. Zelensky do të mbetet në pushtet, ose mund të shkarkohet nga një pjesë e ushtrisë për humbjet që lejoi, ose më saktë për fitoret e humbura. Pavarësisht nga e ardhmja e qeverisë ukrainase, rezultati përfundimtar është se Rusia do t’i ketë arritur qëllimet e saj strategjike. Ashtu si në Siri.

  1. Skenari korean

Pas muajsh luftime me intensitet të ulët, delegacionet ruse dhe ukrainase, të mbështetura përkatësisht nga Kina dhe Shtetet e Bashkuara, takohen për t’i dhënë fund armiqësive. Kievi dhe Moska bien dakord për një armëpushim në pritje të zgjidhjes së problemeve dhe plotësojnë, aty ku është e mundur, kërkesat e ndërsjella.

Ne nuk e dimë se kur apo nëse do të ndodhë kjo gjë, dhe as nëse do të rifillojnë luftimet.

Në këtë skenar, lufta në Ukrainë do të kthehej në një luftë të ngrirë, me një vend të ndarë përgjysmë dhe në tension të vazhdueshëm. Ashtu si në gadishullin Korean.

  1. Skenari bërthamor

Është hipoteza më e frikshme. Pavarësisht referendumit në territoret e pushtuara, ukrainasit vazhdojnë të sulmojnë zonat e aneksuara nga Rusia. Në atë moment jemi dëshmitarë të një përshkallëzimi të ri, që mund të kulmojë me konfliktin bërthamor. Putin do të shtypë butonin e kuq, fillimisht për të demonstruar qëllimet e tij. Gjykuar nga deklaratat e Joe Biden, Shtetet e Bashkuara dhe NATO mund të kundërpërgjigjen me goditjen e dytë.

Dhe kështu me radhë, deri në një pikë pa kthim. Diplomacia duhet të bëjë gjithçka për ta shmangur një skenar të tillë. Ky skenar nuk është i largët. Kujtojmë se gjatë Luftës së Koresë, Shtetet e Bashkuara ishin një hap larg nga përdorimit i armëve atomike për herë të dytë, pas asaj në Hiroshima dhe Nagasaki gjatë Luftës së Dytë Botërore.

BE nis liberalizimin e vizave me Kosovën nga13 tetor

Published: 24 september 2022

Presidenca çeke e BE-së ka ndezur motorët për ta çuar përpara liberalizimin e vizave për Kosovën. Zëdhënësi i presidencës çeke të BE-së në një përgjigje ekskluzive për Gazetën Express është shprehur se raporti i Komisionit Evropian për situatën aktuale me vizat pritet të prezantohet në takimin e Grupit Punues për Viza më 13 tetor, Pastaj, Presidenca çeke do të bëjë ç’është e mundur ta fusë në agjendën e ministrave sa më parë. Sipas zëdhënësit, vendimi për vizat që mund të zgjasë disa muaj, mund të merret në nivel të ministrave, pavarësisht se si rrjedhin gjërat në takimet joformale të shefave të shteteve të BE’së e që një prej tyre do ta mbajnë më 7 tetor.

Raporti i Komisionit Evropian që do të prezantohet më 13 tetor në organin përgatitor të Këshillit Evropian i quajtur Grupi Punues për Viza do të shërbejë si bazë për të nisur debatin për miratimin e liberalizimit të vizave në Këshillin e BE-së.

Kështu i tha Gazetës Express zëdhënësi i Presidencës çeke, Václav Smolka, duke konfirmuar se në mesin e shteteve të BE-së ka gatishmëri që Kosovës t’i hiqet regjimi i vizave për zonën Schengen.

“Liberalizimi i vizave për Kosovën ndodhet shumë lart në agjendën e Presidencës Çeke. Aktualisht, Komisioni Evropian është duke përgatitur një raport për situatën aktuale, i cili do të shërbejë si bazë për të nisur një debat për miratimin e liberalizimit të vizave në Këshillin e BE-së. Ky raport pritet të prezantohet në takimin e Grupit Punues për Viza më 13 tetor 2022”, ka thënë ai.

Zëdhënësi i presidencës çeke, Vaclav Smolka, që njëherit ushtron edhe funksionin e zëdhënësit të kryeministrit çek Petr Fiala, ka thënë se Çekia do të bëjë të gjitha përpjekjet që ta fus në agjendë të ministrave të BE’së sa më parë.

“Presidenca çeke do të bëjë të gjitha përpjekjet për ta sjellë sa më shpejt këtë çështje në nivelin e ministrave. Mirëpo, përkrahja/miratimi nga Këshilli Evropian (shefave të shteteve) nuk është një parakusht në këtë çështje. Ajo që është me rëndësi, procesi në Këshill që ende  mund të zgjasë disa muaj, është në rrugën e duhur. Ne jemi duke punuar në mënyrë aktive drejt një vendimi pozitiv sa më shpejt të jetë e mundur”, tha Smolka.

Ai tutje tha se progresi për heqjen e vizave për Kosovë varet edhe nga situata politike në rajon duke nënkuptuar përparim në dialogun Kosovë-Serbi.

“Progresi do të varet edhe nga situata e përgjithshme politike në rajon, prandaj Presidenca mbështet plotësisht përpjekjet për një trajektore pozitive në dialogun Beograd-Prishtinë”, tha ai.

Liderët e 27 vendeve të unionit evropian do të takohen paraprakisht edhe me 7 tetor në një takim joformal për të cilin zëdhënësi i presidencës çeke tha se s’ka agjendë zyrtare.

“Takimi i ardhshëm i liderëve në Pragë është një takim joformal pa një agjendë zyrtare. Pritet që takimi, i kryesuar nga presidenti i Këshillit Evropian, Charles Michel, të pasqyrojë sfidat më të urgjente me të cilat përballet BE-ja aktualisht, përkatësisht luftën në Ukrainë dhe sigurinë energjetike dhe ndikimet e saj ekonomike”, u shpreh Smolka.

Në një deklaratë të përbashkët të ministrave të Jashtëm të Francës, Gjermanisë dhe Polonisë të publikuar më 16 shtator, ku u bë thirrje për progres në liberalizimin e vizave për Kosovën u pa gjithashtu si shenjë që mbështetja politike në mesin e bllokut evropian për këtë proces ekziston.

Franca dhe Holanda si dy nga shtetet hezituese që kosovarët të lejohen të udhëtojnë lirshëm në zonën Schengen tani duket se nuk kanë dilema.

Ministria e Jashtme holandeze në një përgjigje përExpress dy ditë më parë deklaruan se po e presin raportin e Komisionit Evropian për procesin e liberalizimit të vizave dhe nëse i njëjti konsideron se ka progres atëherë Holanda ka gatishmëri për të marrë një qëndrim.

“Komisioni Europian së shpejti do të vijë me një raport të përditësuar mbi standardet për liberalizimin e vizave. Holanda është e hapur për të vlerësuar nëse të gjitha standardet janë përmbushur. Progresi i bërë deri më tani në regjistrin e luftës kundër krimit të organizuar dhe korrupsionit është kyç për ne” thanë kjo ministri.

Pasi të dëgjojnë KE’në, holandezët thonë se Qeveria holandeze do të marrë qëndrimin dhe do ta kalojë çështjen në Parlament.

“Vetëm pas vlerësimit të progresit të bërë dhe pas një diskutimi me Parlamentin do të kemi qëndrim për këtë çështje”.

Revullucioni i grave në Iran, djegin mbulesat

Published: 24 september 2022

Irani ka arrestuar 739 protestues, përfshirë 60 gra vetëm në provincën Guilan gjatë protestave javën e kaluar pas vdekjes së 22-vjeçares kurde Mahsa Amini. Të paktën 50 persona humbën jetën në protestat gjatë shtatë ditëve, sipas burimeve të opozitës dhe OJQ-ve.

Ndërkohë, presidenti ultra-konservator iranian, Ebrahim Raisi, tha se demonstratat dhe trazirat në Iran duhet të trajtohen “me ashpërsi”.

Raisi i përshkroi demonstruesit si “rebelë që prishin rendin dhe sigurinë në vend” gjatë një bisede telefonike me Mohammadrasul Doustbeigi, një anëtar i Gardianëve të Revolucionit (Pasdaran) dhe i milicisë që mbron vendet e shenjta shiite, e cila lufton në Irak dhe Siri.Ministri i Brendshëm, Ahmad Vahidi, nga ana e tij tha se demonstruesit “ndjekin SHBA-në dhe vendet europiane dhe kundërrevolucionarët me qëllim që të krijojnë rrëmujë dhe shkatërrim në vend”, duke shtuar se ndalimi i internetit, në Whatsapp dhe Instagram do të vijojnë deri në fund të protestave.

Denoncimi: Projekti amerikan për ta futur Turqinë në konflikt

Published: 22 september 2022

Ish-zëvendës kapiteni i marinës turke koDzihat Yayci komentoi bazën ushtarake amerikane në Aleksandropoli, si dhe heqjen e embargos së armëve amerikane ndaj Republikës së Qipros.

“Ata duan ta tërheqin Turqinë në një konflikt”, deklaroi admiral Dzihat Yayci, duke argumentuar se prania amerikane në Aleksandropolis të Greqisë shkel Traktatin e Lozanës.

SHBA, NATO dhe Perëndimi tani duan kufirin lindor në Greqi dhe jo në Turqi”, tha Yaitzi, duke iu referuar pajisjeve ushtarake amerikane që po grumbullohen në Aleksandropolis, të cilat, sipas tij janë thjesht “fyese në natyrë”.

Ai vuri në dukje rëndësinë e Aleksandropolisit për SHBA-në, duke thënë se është një “portë amerikane” për në Ballkan dhe në Detin e Zi. 

Është gjithashtu e qartë se kjo është një përpjekje për të frenuar dhe kontrolluar Turqinë dhe ngushticat turke nga ana e SHBA-së”, tha ai, duke theksuar se krijimi i një baze detare amerikane në Aleksandropolis: “prish ekuilibrin e Lozanës”.

Duke iu referuar heqjes së embargos amerikane për shitjen e armëve në Qipro, admirali në pension theksoi se kjo përkoi me synimin e Nikosiasit për të blerë sistemet e mbrojtjes ajrore “Iron Dome” nga Izraeli. “Një çështje e rëndësishme që nuk duhet anashkaluar”, u shpreh ai.

Yaitzi vuri në dukje se “ngacmimi” i supozuar i Greqisë, “sulmi” i Armenisë kundër Azerbajxhanit, prania amerikane në Aleksandropoli dhe mundësia e krijimit të një baze detare amerikane në qytet duhet të vlerësohen së bashku, si dhe heqja e embargos së armëve ndaj Qipros, sepse ato krijojnë një “klimë shpërthyese” që mund ta “tërheqë” Turqinë në konflikt në të ardhmen.

“Turqia duhet të jetë shumë, shumë e kujdesshme”, përfundoi ai. 

Lira turke zhvlerësohet në nivel rekord

Published: 22 september 2022

Lira turke ka rënë në nivelin më të ulët ndonjëherë, duke u treguar me 18.40 për një dollar amerikan.

Kjo situatë vjen pasi Banka Qendrore e Turqisë e ka ulur normën e interesit – për herë të dytë brenda muajit – pavarësisht inflacionit të lartë.

Banka në Ankara ka thënë përmes një deklarate se “do të vazhdojë të përdorë të gjitha instrumentet” derisa të arrihet synimi i Qeverisë për inflacion 5 për qind.

Inflacioni turk ka rrëshqitur në mbi 80 për qind në gusht, sipas statistikave zyrtare.

Grupet e pavarura kërkimore besojnë se inflacioni brenda shtetit është dyfish më i madh sesa në shifrat zyrtare.

Banka Qendrore nuk e ka rritur normën e interesit prej muajit dhjetor të vitit të kaluar.

Vendimet e Bankës janë në linjë me teorinë e presidentit turk, Recep Tayyip Erdogan që normat e ulëta të interesit, do të ndikojnë në ulje të inflacionit.

Sasitë e mëdha të importit që paguhen në dollarë kanë pasur ndikim të rëndë në kompanitë e vogla dhe ato të mesme në Turqi prej mesit të vitit 2018, kur lira është përballur me rënie të lirë.

Skandal i ri në Zhan Mitrev, operacionet tek foshnjat i bëjnë mjekët pa licencë

Published: 16 september 2022

Në spitalin privat të kardiologjisë “Zhan Mitrev” dyshohet se kryhen operacione me anomali më të rënda në zemër te fëmijët deri në 1 vjeç, por pa mjek të licencuar për këtë lloj të ndërhyrjeve kirurgjikale, shkruan Alsat.

Dyshimet u shpalosën nga hulumtimi i radios Evropa e Lirë. Reparti u hap në vitin 2019 pasi një ekip i Klinikës së kirurgjisë shtetërore të fëmijëve i udhëhequr nga Vlladimir Çadikovski, i vetmi i licencuar kardiokirurg për fëmijë, ishte zhvendosur në spitalin “Zhan Mitrev”.

Por, Klinika vazhdoi me veprimtarinë duke marr edhe pëlqimin e Ministrisë Shëndetësisë se i përmbushë kushtet.

“Ligji për Kujdesin Shëndetësor në Maqedoninë e Veriut përcakton kushtet për themelimin, fillimin e punës, kryerjen e veprimtarive të kujdesit shëndetësor dhe zgjerimin e veprimtarisë së institucionit shëndetësor. Sa i përket personelit të kërkuar, thuhet vetëm se institucioni shëndetësor duhet të ketë një numër të caktuar të punëtorëve shëndetësorë në varësi të llojit të aktivitetit shëndetësor, përkatësisht specialistit, askund në ligj nuk përmendet termi sub-specialist”, thuhet në Ligjin për Kujdesin Shëndetësor në Maqedoninë e Veriut.

Spitali “Zhan Mitrev” më 14 gusht të vitit 2019 ka dorëzuar kërkesë në Ministrinë e Shëndetësisë për ofrimin e listës së shërbimeve shëndetësore, ndër të tjera, për kirurgji kardiovaskulare pediatrie për personat e siguruar deri 18 vjeç, duke ditur se në vend lindin mesatarisht 100 fëmijë në vit me anomali në zemër.

Çmimi për operacione në spitalet private për fëmijët nga 1-18 muaj është rreth 16 mijë euro. Ndërsa për foshnjat deri në 28 ditë, është së paku 2,000 euro. Në “Zhan Mitrev”, në tre vitet e fundit, sipas të dhënave nga Fondi i Sigurimeve Shëndetësore, janë kryer 77 operacione kardiovaskulare te fëmijët nën 1 vjeç. Kjo do të thotë se spitali privat ka arkëtuar të paktën 1 milion e 240 mijë euro nga të siguruarit për këtë periudhë vetëm për këto operacione.

“Megjithëse ‘Zhan Mitrev’ mban epitetin e klinikës disa reparte vitale për të mbajtur legjitimitetin e këtij primati, nuk janë aktive. Ndërsa spitali kardi-kirurgjik i fëmijëve ku foshnjat i bëjnë operacion, por kardio kirurgu i vetëm i fëmijëve me licencë nuk është i punësuar në këtë Klinikë dhe për këtë arsye Komisioni Shtetëror anti-korrupsion ka hapur lëndë për të hetuar në rast se ka shkelje ligjore”, raporton gazetari i Alsat, Adnan Qaili.

Nga Komisioni Shtetëror për Parandalimin e Korrupsionit konfirmuan se ligji mundëson që në rrjetin e institucioneve shëndetësore, të veprojnë edhe ata që kanë vetëm leje pune, por jo licencë dhe gjatë hapjes së një spital klinik nuk nevojitet licencë për mjekë të specializuar. Efekti i kësaj, sipas konstatimit të Komisionit është funksionimi i një klinike pa licencë dhe pa mjekë të licencuar.

Ndërkohë, në prokurori vazhdon hetimi ndaj mjekut Zhan Mitrev për shkak të dyshimit për mashtrim me pacientë. Sipas prokurorisë, dyshohet se ka mashtruar pacientët e trajtuar me Covid-19 me metodën e hemo filtrimit duke paraqitur fakte të rreme, me qëllim që spitali i tij të përfitojë para në mënyrë të parregullt./ Alsat.mk

Në NATO dhe me armë bërthamore: Vetëm kështu Ukraina nuk do të sulmohet më nga Rusia

Published: 16 september 2022

Nga Michael Rubin “19 Forty Five”

Presidenti ukrainas, Volodymyr Zelensky, ka bërë më shumë në mbrojtje të rendit liberal dhe mposhtjes së fashizmit sesa çdo udhëheqës që nga koha e kryeministrit britanik Winston Churchill në Luftën e Dytë Botërore. Burrat, gratë dhe fëmijët ukrainas kanë paguar një çmim shumë të lartë për këtë.

Në dallim nga shumë njerëz në Perëndim, që janë relativisht larg nga konflikti dhe kërcënimi ekzistencial, ukrainasit e kuptojnë shumë mirë koston e lirisë. Ndërsa administrata e presidentit amerikan Joe Biden është e unifikuar në mbështetje të ukrainasve në momentin që ata kanë më shumë nevojë se kurrë, e bënë këtë gjë me vonesë, duke vërtetuar disi batutën ironike të Churchillit: “Amerikanët bëjnë gjithmonë gjënë e duhur, por vetëm pasi në fillim kanë provuar gjithçka tjetër.”

Ukrainasit do të triumfojnë në këtë luftë, madje edhe nëse presidenti rus Vladimir Putin, mund të përdorë nga dëshpërimi armët bërthamore taktike. Për ta shmangur skenarin e fundit, shumë diplomatë perëndimorë mund të kërkojnë kompromis: ta lejojmë Rusinë të mbajë Krimenë apo disa pjesë të vetë-quajturave Republika Popullore të Donetsk dhe Luhansk, të grabitura gjatë agresionit të mëparshëm të Rusisë.

Por ky do të ishte një gabimi rëndë, pasi do të dërgonte mesazhin se agresioni ka pak kosto, dhe do të inkurajonte agresorët e ardhshëm që të angazhohen në të njëjtat taktika, siç po i përdor më butë Kina në Detin e Kinës Jugore, Azerbajxhani në Kaukaz apo Turqia përgjatë kufijve të saj në Mesdheun Lindor dhe Detin Egje.

Kërcënimi i përdorimit të armëve bërthamore është real. Putini është produkt i Bashkimit Sovjetik, ndaj është e shumë rëndësishme të kuptohen ndikimet e tij. Pasi mori drejtimin e Ministrisë së Mbrojtjes në Polonisë, intelektuali dhe studiuesi Radek Sikorski de-klasifikoi skenarët sovjetikë që përfshinin përdorimin e armëve bërthamore në një luftë tokësore në Evropë.

Ato tregonin për turpin e Moskës, se udhëheqësit sovjetikë ishin të gatshëm të sakrifikonin polakët për të fituar. Putin ka të ngjarë që t’i konsiderojë ukrainasit rusisht-folës në Donetsk dhe Luhansk, si mish për top për të marshuar në territorin e ndotur nga rrezatimi radioaktiv, nëse ai do të përdorë armë bërthamore me rreze të kufizuar.

Përgjigja e saktë e Perëndimit ndaj një skenari të tillë, është që të mos i dorëzohemi frikës, dhe të vazhdojmë me strategjinë tonë parandaluese, si tani ashtu edhe në të ardhmen. Fakti që Bashkimi Sovjetik dhe pasardhësi i tij Rusia i kanë viktimizuar në mënyrë të përsëritur ukrainasit, vetëm e shton detyrimin për të vazhduar me këtë qasje.

Udhëheqësit sovjetikë vranë qëllimisht 4 milionë ukrainas gjatë Holodomorit, një gjenocid që i parapriu Holokaustit nazist. Fakti që presidenti amerikan George H.W Bush u përpoq më pas që t`u impononte ukrainasve të vazhdonin të ishin pjesë e të njëjtit shtet me torturuesit e tyre, mbetet një njollë e errët në trashëgiminë e presidentit të ndjerë.

Ndërkohë Perëndimi nuk mund të injorojë as faktin që përpara luftës aktuale, Rusia nkishte pushtuar pjesë të mëdha të territorit ukrainas. Fakti që Putini e bëri këtë pavarësisht marrëveshjeve të mëparshme, i jep çdo qeverie të ardhshme në Kiev të gjitha arsyet të ketë frikë nga premtimet e Moskës, por edhe Uashingtonit.

Ukraina e pasluftës do të kërkojë arkitekturë të re të sigurisë, në mënyrë që Kievi të mos ketë nevojë që ta vendosë kurrë sigurinë e tij në mirëbesimin e vendeve fqinjë dhe partnerëve. Ndërsa Ukraina nuk ishte deri në fillim të këtij viti një kandidate serioze për t’u anëtarësuar në NATO, pavarësisht akuzave të izolacionistëve amerikanë dhe apologjetëve të Rusisë, ajo duhet të bëhet tani pjesë e aleancës, madje në mënyrë të përshpejtuar.

Pasi sot Ukraina do të sillte në NATO më shumë aftësi dhe kontribute se sa shumë anëtarë të tjerë të NATO-s. Madje NATO mund të përdorë një pjesë të frymës së jashtëzakonshme luftarake që kanë demonstruar ukrainasit. Në stërvitjet e ndryshme, forcat e NATO-s mund të përdorin udhëzimet e oficerëve ukrainas që kanë tashmë shumë përvojë në betejë.

Përvojat e ushtarakëve në Ukrainë, duhet shndërrohen në udhëzime për trajtimin e oficerëve të ardhshëm të NATO-s, nga Calgary në Kharkiv dhe nga Oslo në Odessa. Pentagoni duhet të zhvendosë ekipet e veta luftarake jo vetëm në Poloni dhe Rumani, por edhe në Ukrainë.

Megjithatë as anëtarësimi në NATO i Ukrainës, nuk do të jetë i mjaftueshëm për të penguar sulmet e ardhshme të Rusisë. Tek e fundit, Putini ose pasardhësit e tij mund të synojnë që ta paralizojnë nga brenda aleancën e sigurisë, duke përdorur lidhjet e saj (dhe ndoshta nëpërmjet ryshfetit të drejtpërdrejtë) në shtete si Turqia, Mali i Zi dhe Kroacia.

Përkundrazi, është gjithashtu koha që ukrainasit të lejohen ta fuqizojnë veten e tyre. Kjo nënkupton një rishqyrtim të qasjes së Kievit ndaj armëve bërthamore. Pas rënies së Bashkimit Sovjetik, Shtetet e Bashkuara inkurajuan Ukrainën, së bashku me Bjellorusinë dhe Kazakistanin, që të heqin dorë nga armët e tyre bërthamore.

Siç e ka vënë në dukje opozitari rus dhe mjeshtri botëror i shahut Garry Kasparov, kjo lëvizje e fuqizoi shumë Rusinë në krahasim me shtetet e tjera ish-sovjetike, dhe tregon zbrazëtinë e ankesave të Kremlinit se Perëndimi e poshtëroi Rusinë pas rënies së BRSS.

Vetë Putini i dha fund premtimit të pas Luftës së Ftohtë, se Rusia do të qëndronte e vetme në krye të shumë shteteve ish-sovjetike, por nuk do t’i kërcënonte ato. Po ashtu ai shkeli angazhimet e Rusisë ndaj sovranitetit të Ukrainës të marra në Memorandumin e Budapestit. Perëndimi nuk duhet të lejojë që Moska ta na bëjë sërish budallenj. Qëllimi i Perëndimit duhet të jetë rivendosja e parandalimit bërthamor në Ukrainës, dhe vendosja e armëve bërthamore nën kontrollin e Ukrainës.

Kjo nuk do të rrezikonte ndonjë luftë bërthamore; Përkundrazi, mungesa e një mjeti të tillë parandalues nga ana e Ukrainës, është arsyeja pse kërcënimi i përdorimit të armëve bërthamore nga Rusia është bërë një shqetësim kaq i madh.

Ka ardhur koha për ta përshtatur strategjinë e dikurshme të parandalimit me botën në të cilën jetojmë, dhe jo me parametrat të cilat janë diskutuar dikur nga dëshira apo frika. Pas një gjenocidi të udhëhequr nga sovjetikët dhe dy luftërave të agresionit rus në Ukrainë, është koha t’i jepet kuptim shprehjes “kurrë më”. Edhe nëse kjo është në kurriz të praktikës së vjetër të mospërhapjes së armëve bërthamore.

Shënim:Dr.Michael Rubin është anëtar i think-tankut “American Enterprise Institute”, dhe ekspert mbi çështjet e diplomacisë.

Varreza masive në Izium, Zelensky: Mes tyre ka dhe fëmijë, në trupa janë parë shenja dhune e torture

Published: 16 september 2022

Presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky ka publikuar të premten pamje nga zhvarrimi që po u bëhet trupave në një varr masiv të gjetur pranë qytetit të Izium-it.

Në një tekst që shoqëronte fotografinë në kanalin e tij Telegram, Zelensky shkroi: “E gjithë bota duhet ta shohë këtë. Një botë në të cilën nuk duhet të ketë mizori dhe terrorizëm. Por e gjithë kjo është atje. Dhe emri i saj është Rusi.”

“Më shumë se 400 trupa u gjetën në vendin e varrimit masiv në Izium. Me shenja torturash, fëmijë, të vrarë si rezultat i sulmeve me raketa, luftëtarë të Forcave të Armatosura të Ukrainës,” tha Zelensky.

Rusia lë vetëm vdekje dhe vuajtje pas,” vazhdoi ai, përpara se të zotohej: “Nuk do të ikni. Nuk do të fshiheni. Ndëshkimi do të jetë me të drejtë i tmerrshëm.”

Ndërsa zhvarrosja vazhdon, është e paqartë se si ka vdekur secila viktimë dhe kur. Dhjetëra civilë dhe ushtarë u vranë në bombardimet njëjavore të Izium nga forcat ruse në mars dhe prill.

Një ekip i CNN në vend tha se varret që panë ishin kryesisht individësh, disa të shënuar vetëm me numra dhe të tjerë me emra të plotë dhe detaje të tjera.

Ratifikohet marrëveshja me BE, Shqipëria përfiton ndihmën financiare deri në 600 mln euro

Published: 16 september 2022

Kuvendi i Shqipërisë ratifikoi dje marrëveshjen e BE-së (Marrëveshja Kornizë Financiare e Partneritetit), e cila do t’i lejojë Shqipërisë të marrë fonde nga Instrumenti i Asistencës së Para-anëtarësimit të BE-së (IPAIII).

Kjo asistencë e para-anëtarësimit mbështet vendet kandidate për në BE dhe kandidatët e mundshëm në miratimin dhe zbatimin e reformave kyçe politike, institucionale, sociale dhe ekonomike për të qenë në përputhje me vlerat e BE-së dhe për t’u përafruar në mënyrë progresive me rregullat, standardet dhe politikat e BE-së.

Financimi i ri, i cili nuk do të ketë nevojë të shlyhet, do të drejtohet në një sërë sektorësh si reforma në drejtësi, mjedisi, energjia, zhvillimi i sektorit privat, bujqësia, punësimi dhe përfshirja sociale, qeverisja e mirë dhe decentralizimi si dhe qeverisja vendore dhe civile.