Nga David Satter* 

Wall Street Journal

Vladimir Lenini nuk është më prej një shekulli, por e keqja që ai bëri vazhdon e jeton. Udhëheqësi i parë i Bashkimit Sovjetik vdiq më 21 janar 1924, në fshatin Gorki të zonës së Moskës, pas disa goditjeve në zemër.

Trashëgimia e tij është një botë, në të cilën ai ndihmoi për shkatërrimin e një ekuilibri moral.

Bashkimi Sovjetik bazohej në marksizëm, një fe laike, dhe Lenini ishte arkitekti i sistemit të tij të antimoralitetit. Për Leninin, siç tha ai në fjalimin e mbajtur në Komsomol më 2 tetor 1920, morali ishte tërësisht i nënshtruar ndaj luftës së klasave.

Një veprim ishte i drejtë, jo në dritën e “koncepteve ekstrahumane”, por vetëm nëse shkatërronte shoqërinë e vjetër dhe ndihmonte në ndërtimin e një shoqërie të re komuniste.

Efekti i kësaj teorie ndihet edhe sot në Rusinë post-sovjetike. Trashëgimia e refuzimit të plotë të komunizmit ndaj moralit universal shkatërroi shpresën për reforma demokratike. Teoria e Leninit gjithashtu frymëzoi terrorizmin modern dhe kontribuon në dobësinë, që i bën shumë në Perëndim, të falin krimet ideologjike.

Lenini lindi në 1870 në Simbirsk (tani Ulyanovsk). Ai ishte djali i një inspektori të lartë shkolle. Në vitin 1893 u transferua në Shën Peterburg, ku u bashkua me partinë marksiste dhe botoi një libër, “Çfarë duhet bërë?” (1902), në të cilin përshkroi një plan për marrjen e pushtetit nga një parti e disiplinuar “pararojë” e revolucionarëve profesionistë.

Një model i hershëm, por i papranuar i kësaj partie, ishte Vullneti i Popullit Rus, i cili u themelua në 1879 dhe në 1881 kreu vrasjen e Aleksandrit II, “Çlirimtarit Car”, i cili 20 vite më parë kishte liruar banorët ruralë rusë (të ashtuquajtur serf).

Në shkurt 1917, partia e Leninit, Bolshevikët, kishte 24,000 anëtarë. Kjo parti arriti të triumfonte në një vend me më shumë se 100 milionë banorë, sepse ishte një makinë e fuqisë së përqendruar, që pranoi vrasjen dhe e lartësoi atë si një detyrim moral.

Isaac Steinberg, ministri jo-bolshevik i Drejtësisë në qeverinë e parë revolucionare, kundërshtoi ekzekutimet e menjëhershme. Ai me sarkazëm e pyeti Leninin: “Pse të shqetësohesh me një Komisariat të Drejtësisë? Le ta quajmë atë ‘Komisariati për Shfarosjen Sociale’”. Fytyra e Leninit u ndez dhe tha: “Kjo është pikërisht ajo që duhet, por nuk mund ta themi këtë”.

Kombinimi i përkushtimit ndaj marksizmit dhe përbuzjes totale për normat etike bëri të mundur që komunistët dhe pasardhësit e tyre të vendosnin regjime totalitare në shekullin XX, që sundonin më shumë se një të tretën e popullsisë së botës.

Megjithëse shumica e këtyre regjimeve nuk ekzistojnë më, dëmi që ata shkaktuan ka të ngjarë të ndihet për shumë vite në vijim.

Rusia sot është jokomuniste, por jo më pak e paligjshme se në kohën e sovjetikëve. Sundimi arbitrar, dikur i kodifikuar në ideologjinë marksiste-leniniste, tani justifikohet nga privilegji i shtetit, i cili ka përparësi absolute mbi jetën e individëve.

Zyrtarët rusë e interpretojnë funksionin e historisë ruse si mesazh për fuqizimin e shtetit. Në një fjalim të vitit 2008, Vladimir Putin tha se ruajtja e vendit të Rusisë si një “komb i fuqishëm” kërkon “sakrifica dhe privime të mëdha nga ana e popullit tonë”. Me fjalë të tjera, ambicia e tij është e njëjtë me atë të Leninit: që rusët të vuajnë pafundësisht për shtetin.

Rusia ka pësuar rreth 360,000 viktima në Ukrainë. Kjo nuk i ka bindur liderët rusë të ndalojnë luftën. Në një fjalim të fundit, zoti Putin tha se zgjidhja ishte që gratë ruse të lindnin më shumë ushtarë potencialë.

“Shumë nga gjyshet dhe stërgjyshet tona kishin shtatë, tetë apo edhe më shumë fëmijë, – tha ai. – Le t’i ruajmë dhe ringjallim këto tradita të shkëlqyera”.

Kur Bashkimi Sovjetik ra, Rusia hoqi dorë nga modeli i ekonomisë socialiste, por nuk rivendosi kuadrin moral, që kishte shkatërruar Lenini. Rezultati ishte ngritja e një shteti kriminal jo më pak të rrezikshëm se paraardhësi i tij – një shtet që është përfshirë në atentate, ka rrëzuar avionë civilë dhe madje ka bombarduar ndërtesa banimi për të sjellë zotin Putin në pushtet.

Ndikimi i Leninit është gjithashtu i dukshëm në terrorin e kryer në emër të Islamit politik, ku marksizmi shërben si një sistem shpjegimi për atë që ndodhi. Egërsia e sulmit të Hamasit të 7 tetorit kundër Izraelit riprodhoi pothuajse saktësisht taktikat e bolshevikëve kundër jo simpatizantëve të dyshuar dhe civilëve të tjerë gjatë Terrorit të Kuq (1918-22).

Një nga shkrimet e fundit të Leninit ishte një grup rekomandimesh për të mashtruar “shurdhmemecët”, termi i tij për kapitalistët perëndimorë, të cilët ishin të gatshëm të injoronin krimet sovjetike në kërkim të fitimit.

Plani i tij ishte të promovonte trillimin e një qeverie legjitime në Bashkimin Sovjetik të ndarë nga Partia Komuniste dhe të krijonte marrëdhënie me sa më shumë vende të ishte e mundur për të krijuar një përshtypje të rreme të normalitetit.

Planet e Leninit u miratuan nga regjimi sovjetik dhe u trashëguan nga Rusia post-sovjetike me zgjedhjet e saj të fiksuara, Parlamentin e kontrolluar dhe “propagandën” përmes institucioneve të tilla si Klubi i Diskutimit Valdai, i cili pas themelimit të tij në 2004 luajti një rol të rëndësishëm në mashtrimin e zyrtarëve perëndimorë dhe ekspertëve për synimet e Rusisë.

Mauzoleumi i Leninit vizitohet çdo vit nga rreth 2.5 milionë njerëz, por popullariteti i tij në Rusi ka rënë në krahasim me Stalinin, i cili vlerësohet për fitoren në Luftën e Dytë Botërore. Megjithatë, figura e Leninit qëndron si simboli i refuzimit të parë në histori të standardeve universale, në emër të një lëvizjeje politike, që pretendonte monopolin e së vërtetës.

Lenini u shkëput disi nga e kaluara në muajt e fundit të jetës së tij, por nuk ka asnjë tregues se ai u pendua për ndonjë gjë. Për Leninin, qëllimi gjithmonë justifikonte mjetet. Kjo është arsyeja pse ai qëndron si një paralajmërim – jo vetëm për vendet që ai preku drejtpërdrejt, por për të gjithë njerëzimin.

*David Satter është autor i “Epoka e deliriumit: Rënia dhe rënia e Bashkimit Sovjetik”.

23 shkurt13:35

CHARLIE CHAPLIN – FJALIMI I FUNDIT NGA FILMI ” DIKTATORI I MADH”, DATA: 15 TETOR 1940.

(Komediani Chaplin, kaloi muaj duke e rishkruar këtë fjalim për fundin e filmit si një mesazh për paqe në botë, më pëlqeu ky fjalim dhe vendosa ta përkthej për ju, ka shkruar ndër tjera Agim Hoxha i cili e përktheu dhe e përshtati këtë fjalim të Chaplinit)

“Më vjen keq, por unë nuk dua të jem perandor. Kjo nuk është puna ime. Nuk dua të sundoj apo të pushtoj askënd. Unë do të doja t’i ndihmoja të gjithë nëse është e mundur: hebre, johebre, me ngjyrë, i bardhë. Të gjithë duam të ndihmojmë njëri-tjetrin. Qeniet njerëzore janë të tilla. Ne duam të jetojmë nga lumturia e njëri-tjetrit, jo nga mjerimi i njëri-tjetrit. Ne nuk duam të urrejmë dhe përçmojmë njëri-tjetrin. Në këtë botë ka vend për të gjithë, dhe toka e mirë është e pasur dhe mund të sigurojë jetesë për të gjithë. Mënyra e jetesës mund të jetë e lirë dhe e bukur, por ne e kemi humbur rrugën.

Lakmia ka helmuar shpirtrat e njerëzve, ka rrethuar botën me urrejtje, na ka futur në mjerim dhe gjakderdhje. Jemi zhvilluar shpejtë, por jemi mbyllur në vetvete. Makineritë që japin bollëk na kanë lënë në nevojë. Njohuritë tona na kanë bërë cinikë;  zgjuarsia jonë, e ashpër dhe e pasjellshme.  Ne mendojmë shumë dhe ndjehemi shumë pak. Më shumë se makineri, ne kemi nevojë për njerëzim. Më shumë se zgjuarsi, ne kemi nevojë për mirësi dhe butësi. Pa këto cilësi, jeta do të jetë e dhunshme dhe gjithçka do të humbasë.

Aeroplani dhe radio na kanë afruar më shumë. Vetë natyra e këtyre shpikjeve thërret për mirësinë e njerëzve, thërret për vëllazëri universale, për unitetin e të gjithëve ne. Edhe zëri im tani po arrin miliona njerëz në mbarë botën, miliona burra, gra dhe fëmijë të dëshpëruar, viktima të një sistemi që i bën njerëzit të torturojnë dhe burgosin njerëz të pafajshëm. Atyre që mund të më dëgjojnë, u them, mos u dëshpëroni. Mjerimi që është mbi ne nuk është veçse kalimi i lakmisë, hidhërimi i njerëzve që i frikësohen rrugës së përparimit njerëzor.  Urrejtja e njerëzve do të kalojë dhe diktatorët do të vdesin, dhe pushteti që ata morën nga populli do t’i kthehet popullit.  Dhe për sa kohë që njerëzit vdesin, liria nuk do të humbasë kurrë. Ushtarë! Mos ua jepni veten njerëzve brutal, njerëzve që ju përbuzin, ju robërojnë, që ju regjimentojnë jetën tuaj, që ju thotë çfarë të bëni, çfarë të mendoni dhe çfarë të ndjeni! Të cilët ju shpojnë, ju shtjerrin, ju trajtojnë si bagëti, ju përdorin si ushqim topa xhyleje. Mos u jepeni këtyre njerëzve të panatyrshëm – njerëz makinerie me mendje makinerish dhe zemra makinerike! Ju nuk jeni makineri, nuk jeni bagëti, ju jeni njerëz!

Ju keni dashurinë e njerëzimit në zemrat tuaja! Ju nuk urreni! Vetëm të padashurit urrejnë, të pa dashurit dhe të panatyrshmit. Ushtarë! Mos luftoni për skllavërinë!  Luftoni për lirinë! Në veten tuaj, ju njerëzit, keni fuqinë, fuqinë për të krijuar makina, fuqinë për të krijuar lumturi!  Ju, njerëzit, keni fuqinë ta bëni këtë jetë të lirë dhe të bukur, ta bëni këtë jetë një aventurë të mrekullueshme. Atëherë, në emër të demokracisë, le ta përdorim atë pushtet.  Le të bashkohemi të gjithë.  Le të luftojmë për një botë të re, një botë të denjë që do t’u japë njerëzve një shans për të punuar, që do t’i japë rinisë një të ardhme dhe të moshuarve sigurinë. Me premtimin e këtyre gjërave, brutalët janë ngritur në pushtet. Por ata gënjejnë! Ata nuk e përmbushin atë premtim. Ata kurrë nuk do ta përmbushin atë! Diktatorët çlirojnë veten, por ata skllavërojnë popullin. Tani le të luftojmë për ta përmbushur atë premtim. Le të luftojmë për të çliruar botën! Për të hequr barrierat kombëtare!  Për të hequr lakminë, urrejtjen dhe intolerancën! Le të luftojmë për një botë të arsyes, një botë ku shkenca dhe përparimi do të çojnë në lumturinë e të gjithë njerëzve. Ushtarë, në emër të demokracisë, le të bashkohemi të gjithë!”

(NGA ARKIVI I CIA-s)

SHERADIN BERISHA

Botuar në DITA

Në gazetën “DITA”, të datës 22 shkurt 2023 botohet reagimi i nipit te Ahmet Zogut, djali i Leka Zogut, lidhur me grabitjen e floririt te thesarit te shtetit prej ish-Mbretit Zog kur u arratis më 6 prill 1939. Me këtë rast, po botojme shkrimin e portalit pashtriku.org, i bazuar në dokumentat e CIA-s: “Personalisht më duket e tepërt që t’i kushtohet një emision një dokumenti të shkruar për hesap të pushtuesit të kohës. Profilet sociale të AQSH bëjnë sensacion me copa letrash. Vendi nuk ka nevojë për sensacione, por për ndershmëri”, – thuhet ndër të tjera në reagimin e nipit të Zogut.

Pashtriku.org, 24. 10. 2016:

Në prill të vitit1939, kur Ahmet Zogu u largua nga Shqipëria kishtë marrë me vete edhe arin e shtetit. Tashmë një numër i deklasifikuar dokumentesh – raportesh “sekrete” të CIA’s amerikane (në vitin 2006) dëshmojnë edhe për vlerën e Floririt të grabitur. Këto raporte janë hartuar nga avokati amerikan në Nju Jork, Edgar M.Church, i cili kishte hyrë në kontakt me oborrin mbretëror të Zogut dhe ishte bërë avokat i tij në ShBA. Atëkohë Ahmet Zogu me familjen mbretërore jetonte në Aleksandri të Egjiptit, nën mbrojtjen e Mbretit Faruk. Z.Church, lidhjen me oborrin mbretëror të Zogut e bëri përmes gruas së tij Konteshës Margaret, e cila ishte dhe kushërira e Geraldinës, gruas së Ahmet Zogut. Në këtë kohë Avokati Church e informonte CIA’n për të gjitha zhvillimet që ndodhnin në oborrin e Ahmet Zogut. 

Raporti i parë, nga z. Church u përpilua në mesin e shtatorit 1949, ndërsa CIA e ka administruar zyrtarisht më 30 shtator 1949. Në këtë raport ai bëri një përmbledhje të gjendjes financiare të Ahmet Zogut në SHBA. Kishte 108 mijë dollarë në bankën National City Bank, rreth 5000 dollarë në fondin Guaranty Trust, pastaj toka dhe një ndërtesë në Aleksandri me vlerë rreth 40 000 lira egjiptiane, xhevahiret e kurorës së Shqipërisë me vlerë rreth 200 dollarë, dhe rreth 750 000 dollarë në flori nga rreth 3 milionë që mori kur u largua nga Shqipëria. Në raport gjithashtu theksohet se Zogu paguante 115 dollarë në muaj për gjyshen e gruas së tij – 82 vjeçe, Madame de Strahl D’Ekna, e cila jetonte në SHBA. Pastaj kujdeset për 4 motrat e gruas së tij dhe vëllain e saj, John Apponyi, i cili vuante nga tuberkulozi në një sanatorium të Siçilisë në Itali, për disa çështje private që kishin ndodhur në familjen e oborrit të A.Zogut, etj.

– Ahmet Zogu me gruan, Geraldinën dhe djalin, Leka I –

Në vazhdim lexoni dokumentin e CIA’s amerikane:

***

Klasifikimi Sekret – Vetëm për zyrtarë të Shteteve të Bashkuara 

CIA – AGJENCIA QENDRORE E INTELIGJENCËS 

Raporti informativ Nr. 00-B-8501-49

CD Nr. G-162

Çështja 2860

Data e Regjistrimit: 30 Shtator 1949

Nr i faqeve: 3

Shteti: Shqipëria

Subjekti: Mbi Statusin Personal dhe Financiar të Ish-Mbretit Zog

Vendi ku u sigurua: 

Data kur u thith nga burimi: Në mesin e Shtatorit 1949

VLERËSIMI MBI INFORMACIONIN:

Gjykimi mbi zyrën nga ka ardhur: Nuk mund të gjykohet

Opinioni i burimit mbi përmbajtjen: Me shumë gjasa informacion i vërtetë.

BURIMI: Një avokat i suksesshëm, i moshës 38 vjeç, i angazhuar me një zyrë ligjore shumë të njohur në SHBA. Nëpërmjet lidhjeve familjare, ai ndodhet shumë pranë mbretit Zog dhe vepron si përfaqësuesi i tij ligjor në Shtetet e Bashkuara.

Asetet e ish-Mbretit Zog përfshijnë:

a) 108 mijë dollarë në “National City Bank’ New York”
b) Afërsisht 5 mijë dollarë në “Garantee Trust Company”
c) Një ndërtesë dhe truall në Aleksandri, Egjipt, e vlerësuar 40 mijë Lira Egjiptiane
d) Bizhuteri të kurorës shqiptare që kapin një vlerë rreth 100 mijë dollarë, ndoshta dhe më tepër.
e) Rreth 450 mijë dollarë, të mbetura nga rezervat e arit të cilat Zogu i mori nga Shqipëria dhe i çoi në Egjipt dhe që në total vlerësohen si 3 milionë dollarë.

2. Zogu ka një farë detyrimi moral për t’iu gjendur gjyshes së gruas së tij, duke i dhënë çdo muaj një shumë prej 115 dollarësh. Ai nuk ka detyrime të ngjashme në Shtetet e Bashkuara me sa kam unë dijeni. Në shtete të tjera, ai ka përgjegjësinë dhe kujdestarinë për gruan e tij, katër motrat e tij dhe kunatin e tij, John Apony, i cili është i shtruar në një sanatorium për tuberkulozin në Siçili. Përveç këtyre detyrimeve, unë nuk mendoj që Zogu mund të ketë të tjera detyrime. Miku i tij i ngushtë, Mbreti Faruk, nuk do ta lejonte asnjëherë që ai të hynte në borxhe në Egjipt.

3. Zogu nuk ka burim të ardhurash në SHBA përveçse interesit që përfiton nga llogaria e tij bankare. Nuk mendoj se ai merr ndonjë të ardhur nga shqiptarët në Shqipëri apo në SHBA.

4. Të vetmet pagesa që ai i kryen rregullisht janë për gjyshen e gruas së tij. Këto pagesa ai i kryen çdo dy muaj ose çdo tre muaj.

5. Zogu nuk ka kryer asnjë tërheqje apo depozitim domethënës të ardhurash në llogarinë e tij bankare që prej Prillit të vitit 1949.

6. Në kuadër të grupimit të tij politik, çështjet financiare i janë lënë në dorë Kryeministrit të tij dhe Truprojës Sotir Martini. Martini rrallë herë largohet prej tij dhe mbikëqyr të gjitha bizneset e Oborrit. Punët e pista të Zogut i janë besuar kontit Alexander De Villa. Zogu përpiqet shumë me vetëmenaxhimin, ndërsa të gjitha përkthimet ia bën bashkëshortja e tij Geraldina.

7. Në kompaninë ligjore ku punoj, jam i vetmi që mbuloj bizneset e Zogut. Shumica e komunikimeve të mia me Zogun bëhet nëpërmjet letërkëmbimit me Geraldinën, asnjëherë me Zogun drejtpërdrejt. Çështjet urgjente komunikohen direkt me telegraf. Korrierët nuk përdoren asnjëherë ndonëse unë kam ngritur një sistem i cili mund të përdoret në raste urgjente.

8. Të vetmet kontakte aktive të Zogut në Shtetet e Bashkuara mbahen me gjyshen e bashkëshortes së tij, gruan time, me mua vetë si dhe me shtetasin John Blackburn i cili është bashkëshorti i Virginias, motrës së Geraldinës. Në një letër të fundit që Geraldina i ka dërguar gjyshes së saj, ajo i shkruan se Zogu është përqendruar fort në një grup shqiptarësh, ose disa grupe shqiptare, të cilët ndodhen aktualisht në SHBA. Një pjesë e kësaj letre thoshte:
“Bashkëshorti im i dashur është tepër i shqetësuar për çdo detyrë shoqërore. Gjërat, siç edhe mund ta kesh kuptuar, nuk është se po na shkëlqejnë, për më tepër atë e bluan fakti se fuqitë nuk kanë për ta dëgjuar atë, apo nuk kanë për ta përdorur fare atë; dhe se kanë formuar një farë Komiteti Shqiptar, i cili nuk ka lidhje fare me realitetin në Shqipëri, e që përbëhet nga ca marioneta që përplasen ndërmjet vetit. Gjithsesi ata po shkojnë në Uashington dhe të paktën Shqipëria do mund të përfaqësohet, pavarësisht nivelit të ulët të përfaqësimit. Kjo lëvizje mund të shkaktojë dhe shkëndijën për të plasur lufta apo trazira atje në tre javët e fundit, por nuk ka për të ndodhur nëse rusët tregohen më të fuqishëm se krahu tjetër. Financiarisht dhe ne nuk është se kemi përfituar ndonjë gjë”.

Në kontekstin e kësaj letre, unë besoj se Zogu mund të shtyhet për tu bërë më miqësor dhe i lidhur me grupin që përmend Geraldina në këtë letër.

9.Përfaqësuesit ligjorë të Zogut jashtë vendit, unë nuk i njoh. Unë e kam kuptuar se ai ka një avokat në Aleksandri i cili më pas shikon në mënyrë të hollësishme të gjitha dokumentet që unë përgatis për Zogun. Por unë nuk e di si quhet ky avokat.

10. As firma ime ligjore dhe as unë personalisht nuk kam kontakte në Shqipëri, por unë besoj se Zogu ka kontakte në vijimësi me nëntokën dhe rrjetin shqiptar. George Gog, i cili drejton policinë e pallatit të Zogut, mundet që të hyjë e të dalë nga Shqipëria. Anëtarët e rrjetit të tij shpesh lëvizin nga Shqipëria në Egjipt.

11. Nuk ka pikë dyshimi se regjimi aktual në Shqipëri, ka pretendime kundër Zogut, pasi e bëjnë përgjegjës se ka marrë nga Shqipëria 3 milionë dollarë flori’. Zogu nga ana e tij thotë se i ka shpenzuar këto para për mbajtjen e Oborrit të tij në ekzil dhe se i ka shpenzuar me korrektesën më të madhe. Vetëm 450 mijë dollarë flori’ i kanë mbetur tani. Askush nuk e ka të qartë atë që ka ndodhur vërtetë, si në kuptimin ligjor apo dhe të tjera aspekte.

12. Geraldina, gruaja e Zogut, është tërësisht e përkushtuar ndaj tij, pavarësisht veprimeve të tij të pamatura.

13. Kontesha Margaret Sherr-Thoss është një nga kushërirat e Geraldinës dhe vajza e nënës birësuese të Geraldinës. I ati i Margaretës ka qenë Shefi i Inteligjencës Ushtarake Gjermane gjatë Luftës së Parë Botërore dhe tani jeton në Klagenfurt, Austri.

Mamaja e Margaretës, ishte amerikane dhe u detyrua të bëjë vetëvrasje nga Gestapo, gjatë Luftës së Dytë Botërore. Margareta është vajzë e lezetshme, por ajo s’mund të japë ndonjë ndihmë me aq gjëra sa di. Vëllezërit e saj, që të dy qytetarë amerikanë, janë shumë të pamatur.

14. Gjyshja e Geraldinës, Madame De Strahl d’Ekna, e moshës 82 vjeç, jeton në Shtetet e Bashkuara. Ajo nuk ka ndonjë ndikim mbi Zogun, por përpiqet vazhdimisht që të bindë atë dhe Geraldinën që të vijnë në SHBA. Ajo ka një imagjinatë të spikatur dhe sapo ka shkruar një libër mbi Zogun të cilin kërkon ta tregtojë si skenar për realizimin e filmave.

15. Motra e Zogut, Zenida (Senija), është një grua idiote e cila ka një ndikim të tmerrshëm mbi të vëllanë. Zogu dhe Zenida kanë një lidhje incesti aktualisht, lidhje për të cilën Geraldina nga ana e saj ka dijeni.

16. Konti Alexander De Villa, i njohur me nofkën “Skënderi”, është operatori i Zogut për punët e pista. Ai ka namin se është sjellë në Oborrin Mbretëror për të argëtuar Geraldinën, ndërsa Zogu nga ana e tij plekset me Zenidën. De Villa është gjysmë francez dhe gjysmë shqiptar, babai i tij ka qenë ambasador në Francë. Ai është një njeri shumë malinj dhe i pandershëm në kulm. Në vitet e kaluara ai ka trafikuar drogë në Francë , të cilën e fuste në valixhet diplomatike. Ai është një mik i ngushtë i Farukut dhe po përpiqet që të organizojë me të nxjerrjen jashtë Egjiptit të 450 mijë dollarëve flori’ të mbetur aty.

17. George Gog është Shefi i Rojave të Pallatit të Zogut, përgjegjësi për sigurinë. Ai është gjë e sigurt (siç e quajnë shqiptarët), i pashëm, tipik ushtarak dhe relativisht i ndershëm. Ai shkon e vjen nga Shqipëria dhe mban kontaktet me rrjetin atje.

18. Kemal Bej Mesari, është kujdestari i Oborrit. Ai mban një palë syze-teke, pëlqen veshjet sportive dhe vepron si spiun i Zogut. Kur e vizitova për herë të parë Zogun, Mesari më pa dhe më dëgjoi mua në hollin e hotelit për 2 orë përpara se të prezantohej vetë dhe të më shoqëronte për në pallat.

19. Planet e Zogut në të ardhmen përfshijnë marrjen e një shtëpie në Francë në verën e vitit 1950 dhe rikthimin në Aleksandri në dimër. Fiksimi i tij është të kthehet në Shqipëri dhe të dëbojë sovietikët. Ai kërkon mbështetje materiale ushtarake dhe këshilla nga SHBA, por mendon se mund të sigurojë edhe mbështetjen e arabëve të fuqishëm për të ngritur ushtrinë e tij. (Ai është shumë i afërt me Farukun dhe Ibn Saud). Zogu i ka përzemër çështjet ushtarake dhe do ishte shumë komod të diskutonte për to me një oficer ushtrie të rangut kolonel ose dhe më lartë. Nëse Zogu do të jetë efiçent, ai me patjetër duhet të shkëputet nga ndikimi femëror dhe të mendojë më tepër si të kryesojë ndonjë projekt ushtarak që do çlironte Shqipërinë. Ai më ka thënë se do të donte të luftonte për Shqipërinë, atje ku populli i tij po e kërkon. Më tej ai më tha se do përballej me një plebishit dhe se do të ikte jashtë Shqipërisë nëse do dilte i mundur.

***

PLANET E CIA’s PËR RRËZIMIN E REGJIMIT NË SHQIPËRI

Në vitin1949, CIA kishte bërë edhe planet për rrëzimin e regjimit komunist në Shqipëri dhe ishte e gatshme të bashkëpunonte me të gjithë shqiptarët e ikur në perëndim, që ishin kundër Enver Hoxhës. Megjithatë një prej planeve ishte bashkëpunimi me italianët për të futur agjentë me aeroplanë përmes ajrit.

Operacionet e inteligjencës në Shqipëri nga Italia e Greqia

Aktualisht dega e jashtme është e angazhuar në dy operacione inteligjence kundër Shqipërisë dhe do të nisin një të tretë gjatë muajit qershor. Detajet e tyre listohen më poshtë:

Plani I

Operacione të përbashkëta me inteligjencën detare italiane për infiltrim të grupeve të inteligjencës në Shqipëri në rrugë ajrore. Organizata u kontaktua nga inteligjenca detare italiane në pranverën e vitit 1948 me propozimin për operacione të përbashkëta inteligjence në Shqipëri. Në korrik 1948, u dha aprovimi final për përkushtimin tonë në operacion, ku përfshihet edhe dhënia e një avioni C-47 për lëshimin e personelit dhe furnizimeve. Një oficer i shërbimeve italiane të inteligjencës ka punuar bashkë me grupin për zhvillimin e operacionit. Avioni C-47 erdhi në tetor 1948 dhe furnizimet e tjera u siguruan nga Gjermania e Zvicra. Anëtarët e grupit u rekrutuan nga kampe refugjatësh në Itali dhe në Greqi, dhe transporti u sigurua nga CIA. Agjentët e dërguar në Shqipëri do të kontaktojnë me lëvizjet lokale të rezistencës me anë të liderëve të tyre, të identifikuar në memorandumet të datës 18 janar. Të gjithë individët janë kontrolluar në skedarët e CIA për informacione denigruese. Shqiptarët janë zgjedhur për arsye të lidhjeve të tyre familjare në rajonet qendrore të Elbasanit e Mirditës, ku është raportuar më parë për ekzistencën e grupeve të rezistencës. Në grupe përfshihen agjentë të besimeve myslimane dhe katolike. Lideri shqiptar në Itali i cili ka punuar në matinën italiane dhe CIAn, është Ismail Verlaci.

Infiltrimi i agjentëve

Objektivi i parë i planit është infiltrimi i agjentëve nga ajri, të cilët të pajisur me mjete transmetimi radio do të vendosin kontakte me grupet vendase të rezistencës, për të mbledhur informacione. Fillimisht, ata do të vëzhgojnë situatën lokale dhe do të vendosin një bazë komunikimesh dhe marrjes së furnizimeve të lëshuara nga ajri. Objektivat e inteligjencës janë caktuar nga Uashingtoni, duke përfshirë dhe informacionin e dëshiruar mbi grupet e rezistencës, kushtet e brendshme politike dhe instilacionet ushtarake të mbrojtjes.

Plani ka hyrë në fazën operacionale në shkurt 1949, kur katër agjentë në dy grupe me mjete të veçanta radio, u lëshuan në kushte perfekte të motit në pikën e dëshiruar të Serrisht, në Mirditë. Agjentët ishin Alush Lleshakanu e Xhevdet Bloshmi të grupit të parë, dhe Ndue Gjonmarkaj e Ndue Mlyshi në grupin e dytë. Shyqyri Biçaku dhe Kolë Çuni ishin pjesë e grupit të dytë mbështetës, por po mbahen në rezervë për arsye shëndeti të keq. Ende nuk është vendosur kontakt radio me dy grupet e para. Një fluturim në kushte të mira moti u krye mbi Shqipëri natën e 12 prillit, por nuk u vërejt asnjë sinjal në zonën e caktuar, sipas planit paraprak.

Më 24 prill, Ismail Verlaci mori një kabllogram komercial nga Kastoria në Greqi, të nënshkruar nga Lleshanaku, ku thuhej se ai dhe Blloshmi kishin arritur mirë në Kastoria. Më 28 prill, ai mori telegramin se dy agjentët kishin arritur në Athinë, ku menjëherë u vunë në kontakt me qendrën tonë atje për dhënie të informacioneve.

Plani II

Një tjetër plan po përgatitet aktualisht në Itali dhe pritet të hyjë në fazën operacionale në qershor. Aktualisht agjentët, që me shumë gjasa do të lëshohen nga ajri, duket se nuk kanë shumë mundësi për propagandë apo krijim rezistence. Nëse në të ardhmen potenciali i tyre rritet, dega e OPC do të informohet.

Plani III

Ky plan është aprovuar më 1 mars 1949 dhe ka të bëjë me përdorimin e personelit nga organizata Keva, më e madhja e refugjatëve grekë nga Shqipëria e Jugut (e njohur ndryshe si Epiri i Veriut) për mbledhjen e inteligjencës. Agjentët e këtij operacioni janë Stefanos Venakides, sekret i Keva, dhe një punonjës i bankës kombëtare të Greqisë, Nikolaos Pangos, zëvendës-president i Keva. Këta dy individë kanë punuar prej kohësh në infiltrimin e agjentëve në Shqipërinë jugore, dhe raportojnë për një total prej tetëmbëdhjetë agjentë në qytetet shqiptare të Gjirokastrës, Leskovikut, Përmetit, Vlorës, Koriza dhe Himarës. Aktualisht, pesëmbëdhjetë korrierë janë të gatshëm për kalimet kufitare. Një listë prej njëzet e shtatë agjentësh të njohur dhe korrierë nga organizata Keva, bashkë me vendndodhjet dhe punësimet e tyre, i është bashkangjitur dokumentit. Organizata Keva ka një rang të gjerë funksionesh, duke përfshirë aktivitete ndihmëse në Greqi dhe grupe rezistencë në Shqipëri, me një anëtarësi prej rreth 5000 njerëzish në Greqi dhe rreth 2300 në Shqipëri, sipas raportimeve. Objektivat e këtij operacioni përfshijnë mbledhjen e inteligjencës mbi grupet e rezistencës në Jug të Shqipërisë dhe programet e planet e tyre, të dhëna mbi portet e aeroportet, ndërtimet, si dhe mbi asistencën që Shqipëria i jep rebelëve grekë. Korrierët do të nisen në kufirin shqiptar për krijimin e rrjeteve të agjentëve. Bazat kryesore të këtij operacion janë në Athinë, por është planifikuar që ato të zhvendosen në Janinë. Pritet që grupet e para të korrierëve nën drejtimin tonë të nisen pas disa javësh. Ndërkohë, është marrë një numër i vogël lajmesh me vlerë, mbi aktivitetet e dy zyrtarëve të grupit Keva të identifikuar më sipër. Pritet që produktet e rëndësishme të këtij operacioni të rriten në mënyrë të konsiderueshme kur drejtimi dhe mbështetja jonë të ndjehen më shumë.

Përktheu: Sonila Backa-abcnews.al

Në periudhën mesjetare nuk ekzistonte asgjë që kishte lidhje me fjalën “Viking”. Fjala ‘Viking’ duket se ka hyrë në anglishten moderne në fillim të shekullit të 19-të, kur letërsia mesjetare islandeze kishte filluar të përkthehej në gjuhët kryesore europiane.

Akademikët bien dakord se fjala ‘viking’ ishte një përshkrim i punës dhe jo një përkatësi etnike. Në Islandë përkufizonte çdo pirat, pavarësisht se nga vinin, kur, ose çfarë gjuhe flisnin; ata mund të jenë estonezë ose saracenë, për shembull.

Vlen gjithashtu të përmendet se pothuajse kurrë nuk përdoret për të përshkruar njerëzit që ne sot i quajmë ‘vikingë’. Shumë nga burrat e etiketuar ‘vikingë’ në librat shkollorë dhe historitë popullore ishin luftëtarë të udhëhequr nga mbretër në ekspedita ushtarake me objektiva të qarta politike, të tilla si Ushtria e Madhe Pagane që luftoi kundër Alfredit të Madh.

Fillimisht u përdor në mesjetë, por nga vitet 1860 filloi të përdorej për të përshkruar të gjithë luftëtarët e mesjetës së hershme nga Skandinavia. Zhvillimi përfundimtar, ‘etnizimi’ i fjalës që lejon përdorimin e termave të tillë si ‘fermat vikinge’, ‘qytetet viking’ dhe ‘gratë dhe fëmijë viking’, ka filluar të përdoret që nga Lufta e Dytë Botërore.

Koncepti rreth ‘Vikingëve’ shtrembëron seriozisht kuptimin tonë të historisë europiane.

Murgjit e ishullit të vogël Lindisfarn, i quajtur edhe i Shenjti, afër bregut të Northumberlandit në Angli, po merreshin me punët e tyre, pa ditur gjë për anijet elegante e të ulëta që po afroheshin me të shpejtë duke çarë dallgët.

Anijet mbërritën në breg dhe disa burra mjekroshë me pamje të egër u turrën drejt manastirit. Sulmuan murgjit dhe bënë një masakër të madhe. Grabitësit plaçkitën arin, argjendin, xhevahirët dhe pasuri të tjera të manastirit. Pastaj u drejtuan sërish për nga Deti i Veriut dhe u zhdukën.

Plaçkitësit qenë vikingë dhe grabitjet e tyre brutale të befasishme tërhoqën vëmendjen e Europës dhe shënuan fillimin e epokës vikinge.

Kush ishin vikingët?

Përse u shfaqën befas në faqet e historisë si nga hiçi, ruajtën famën për tre shekuj dhe pastaj, me sa duket, u zhdukën?

Paraardhësit e vikingëve ishin popuj gjermanë që, rreth 2000 vjet para epokës vikinge, nisën të shpërngulen nga Europa Veriperëndimore në Danimarkë, Norvegji dhe Suedi, pra, në Skandinavi.Ashtu si stërgjyshët e tyre, vikingët ishin bujq, madje edhe ata që merrnin pjesë në grabitje. Në pjesët më të ftohta të Skandinavisë ishin më të varur nga gjuetia, nga peshkimi dhe nga gjuetia e balenave.

Në veprën The Oxford Illustrated History of the Vikings thuhet: “Shumica e brezave të parë të vikingëve nuk kërkonin tokë, por pasuri.” Kjo ishte veçanërisht e vërtetë për mbretërit dhe prijësit, të cilët kishin nevojë për të ardhura të mira që të mbanin pushtetin. Vikingë të tjerë mund të jenë larguar nga Skandinavia për t’u shpëtuar  luftërave lokale.

Një faktor tjetër mund të ketë qenë fakti që për burrat e kamur vikingë ishte e zakonshme të kishin më shumë se një grua. Si rezultat, kishin shumë fëmijë.  Vikingët kishin mjetin e duhur për të bërë grabitje të befasishme: anijen vikinge.

Historianët e cilësojnë anijen vikinge si një nga arritjet më të shkëlqyera teknologjike të Mesjetës së hershme. Me një thellësi lundrimi të vogël dhe të fuqizuara nga velat ose nga rremat, këto anije elegante i bënë vikingët padronë të çdo deti, liqeni dhe lumi deri atje ku mund të arrinin.

Disa historianë thonë se epoka vikinge nisi në mesin e shekullit të tetë, para grabitjes që bënë vikingët në Lindisfarn. Sido që të jetë, grabitja e Lindisfarnit ndihmoi në suksesin e vikingëve. Nga Anglia  kthyen në Irlandë, duke vënë edhe njëherë në shënjestër manastiret plot thesare. Me anijet të mbushura me plaçka dhe me skllevër, vikingët ktheheshin në vendin e tyre për të kaluar dimrin.

Por në vitin 840 të e.s., e thyen traditën dhe shkuan në vendet që plaçkitën.  Pas pak kohe vikingët e Danimarkës dhe ata të Norvegjisë mbërritën në ishujt britanikë jo më si grupe plaçkitësish, por si ushtri me flota të vogla. Disa nga anijet mund të kenë qenë 30 metra të gjata dhe mund të kenë mbartur deri në 100 luftëtarë. Gjatë viteve që pasuan vikingët nënshtruan Anglinë Verilindore, një zonë e cila u bë e njohur me emrin Deinlo, që në anglisht ka kuptimin ‘ligji danez’, pasi atje mbizotëronte kultura dhe ligji danez.

Megjithatë, në jug të Anglisë, në Uesiks, mbreti sakson Alfred dhe pasuesit e tij i zmbrapsën vikingët. Por më vonë, pas një beteje të madhe në Ashington më 1016 dhe vdekjes së mëvonshme të mbretit Edmund të Uesiksit gjatë po atij viti, udhëheqësi viking Kanuti​—i cili pohonte se ishte i krishterë​—u bë mbreti i vetëm i Anglisë.

Në vitin 799 të e.s., vikingët danezë nisën të grabitnin zonën që asokohe quhej Frizí​—rajoni bregdetar i Euopës që shtrihet pak a shumë nga Danimarka deri në Holandë. Më pas shkuan në  Luara e Sena dhe grabitën qytete e fshatra në zemër të Europës. Më 845 të e.s., vikingët plaçkitën madje edhe Parisin. M

Vikingët shkuan edhe për në Spanjë e Portugali, ku, me sa dihet, grabitjen e parë e bënë në vitin 844 të e.s. Plaçkitën disa qytete të vogla dhe, madje, pushtuan përkohësisht Seviljen.

Vikingët e Norvegjisë u përqendruan në shumë nga ishujt e largët. Ata pushtuan, për shembull, ishujt Orkade dhe Shetlande në shekullin e tetë dhe ishujt Farer, Hebride e Irlandën Lindore në shekullin e nëntë. Vikingët, madje, kolonizuan Islandën. Atje vendosën Altingun, trupin parlamentar.

Ata nuk ishin barbarë që shkatërronin qyteterimet. Ka të ngjarë që shumica e skandinavëve të jetonin në Danimarkë në këtë periudhë. Norvegjia, fjordet perëndimore të së cilës ofrojnë një sfond stereotip për ‘Vikingët’.

Në fund të shekullit të tetë dhe në shekullin e nëntë, kronikat irlandeze, angleze dhe francezë në përgjithësi u referohen agresorëve skandinavë si ‘paganë’. Dy ose tre shekujt e mëparshëm kishin dëshmuar atë që dukej të ishte rritja e pandalshme e të ashtuquajturit krishterim, si në Lindje ashtu edhe në Perëndim. Kjo ishte interpretuar si pjesë e planit të Perëndisë dhe përmbysja e tij e dukshme shkaktoi habi mes shkrimtarëve.

Siç shkroi Alcuin i Jorkut: “Kurrë më parë nuk është shfaqur një tmerr i tillë në Britani siç kemi vuajtur tani nga një popull pagan, dhe as nuk mendohej se mund të bëhej një depërtim i tillë nga deti”.

Sulmi në Lindisfarne shpesh paraqitet si një bastisje, por në fakt forca që e ekzekutoi mbeti në Northumbria gjatë dimrit dhe u mund në një betejë në fushë vitin e ardhshëm, disa nga anijet e tyre u shkatërruan nga një stuhi, raporton abcnews.al.

Sipas burimeve ka pasur një ndërveprim diplomatik dhe ushtarak midis frankëve dhe mbretërve danezë nga sulmet në det, mbi të cilat këta të fundit kishin pak ose aspak kontroll. Burimet bashkëkohore pushojnë së cilësuari sulmuesit si ‘paganë’ dhe tentojnë të emërojnë udhëheqës dhe t’u referohen ushtrive sipas vendbanimit të tyre, qoftë Anglia Lindore apo Dublini.

Rreth vitit 903 mbreti i tyre, Eohric, u vra. Paraardhësit e këtij grupi kishin ardhur në Britani nga Skandinavia në vitin 865 dhe ata ishin vendosur në Anglinë Lindore për më shumë se 20 vite, kështu që ka të ngjarë që Eohriku dhe shumica e luftëtarëve të tij të kenë lindur dhe rritur në Angli si të krishterë.

Dinastia ‘Viking’ që sundoi Dublinin dhe kontestoi sundimin e Northumbria me pasardhësit e Alfredit në shekullin e dhjetë, e kishte prejardhjen nga burra që ishin larguar nga Skandinavia në mesin e shekullit të nëntë. Nga ana e nënës, shumica prej tyre ndoshta kishin paraardhës vendas. Ata kishin shumë pak të përbashkëta në sjellje, gjenetikë ose sisteme besimi me sulmuesit e viteve 790. Në të vërtetë, një nga mbretërit e tyre më të mëdhenj, Óláfr Cúarán, i cili ndonjëherë kishte qenë mbret në Northumbria si dhe në Dublin, u tërhoq në manastirin e Ionës në vitin 980.

Të paktën një nga mbesat e tij ishte murgeshë.

Fundi i epokës vikinge

Në fund të epokës së tyre, vikingët kishin krijuar një sërë shtetesh të reja politike, mbi të cilat sundonin dinasti skandinave. Por ata nuk mbetën të huaj për shumë kohë, sepse me kalimin e kohës mjaft vikingë përvetësuan kulturat e reja, madje edhe në aspektin fetar. Për shembull, prijësi viking Rolo, i cili pushtoi atë pjesë të territorit në brigjet e Francës që është quajtur Normandi (që do të thotë “Toka e vikingëve” ose e normanëve), u kthye në katolik. Një nga pasardhësit e tij ishte Uilliami, duka i Normandisë. Pas betejës së Hastingsit më 1066, që vuri kundër njëri-tjetrit pasardhësit e vikingëve të Normandisë dhe ata të vikingëve të Anglisë, fitimtari, duka Uilliam, u kurorëzua mbret i Anglisë.

Uilliami bllokoi menjëherë çfarëdo ndikimi të mëtejshëm skandinav në Angli dhe nisi një epokë të re feudale që përfshinte sisteme mesjetare franceze qeverisjeje, pronësinë e tokës dhe ekonominë. Prandaj, “nëse duhet zgjedhur një datë që shënon fundin e Epokës Vikinge,​ — thuhet në librin The Vikings, nga Elsa Rosdal, ​— ajo duhet të jetë viti 1066″. Shekulli i 11-të pa, gjithashtu, transformimin e mbretërive fillestare vikinge të Skandinavisë në shtete të pavarura.

Tre shekujt e historisë së vikingëve janë të mbushura me ngjarje. Gjithsesi, imazhi i vikingëve si asgjë tjetër veçse barbarë plaçkitës  nuk është një imazh i  duhur për ta. Ata treguan, gjithashtu, se ishin njerëz që përshtateshin, duke kolonizuar me kalimin e kohës vende të largëta e, madje, duke e bërë të tyren kulturën vendase. Si bujq ata zunë rrënjë në vendbanime të përhershme dhe si sundimtarë u ulën në frone të huaja.

Po, vikingët treguan se ishin zotër jo vetëm të lundrimit e të shpatës, por edhe të plugut e të politikës.

Ajo që zakonisht shihet si faza e fundit e ‘Epokës së Vikingëve’, nga vitet 990 deri në vitet 1070, pa marrëdhënie ushtarake dhe diplomatike midis mbretërve të krishterë në Perëndim dhe në Skandinavi.

Harald Hardrada, i quajtur shpesh “i fundit i vikingëve”, ishte vëllai i një shenjtori dhe kaloi pjesën më të madhe të karrierës së tij në Bizant. Pushtimi i tij i Anglisë në 1066 ishte një veprim politik në të cilin ai u mbështet nga fraksionet brenda mbretërisë që po pushtonte.

Bastisjet sporadike detare në Britani dhe Irlandë nga grupe të vogla  vazhduan edhe përgjatë shekullit të 12-të. Fjala viking, është ndoshta karakteristikë e kësaj periudhe të mëvonshme sesa ajo që mund ta konsiderojmë si ‘Epoka e Vikingëve’. Këta e kishin origjinën nga diaspora skandinave në ishujt skocezë, raporton abcnews.al.

Hebrideasit, madje edhe orkadianët, si famëkeqi Sveinn Ásleifarson, rrënuan brigjet e Irlandës dhe Britaninë perëndimore për një shekull pas Pushtimit Norman; ishte vetëm pushtimi anglez i Irlandës që i dha fund.

Konstrukti i ‘Vikingëve’  përfshin dallimin midis piratëve të shekullit të tetë dhe të 12-të. Mbretërit e shekullit të dhjetë me bazë në Dublin dhe sundimtarët e krishterë si Cnut, të cilët të gjithë jetonin në shoqëri shumë të ndryshme, kishin sisteme të ndryshme besimi dhe objektiva politike dhe ekonomike.

Secili prej këtyre konteksteve duhet të trajtohet sipas kushteve të veta dhe jo brenda një konstrukti të shekullit të 19-të që është më shumë se një aluzion racist. Ka ardhur koha që historianët dhe akademikët, të mos i mendojnë më vikingët si të rrezikshëm, pasi vikingët nuk kanë ekzistuar kurrë.

Tashmë është një fakt i njohur se kolonializmi të cilin Perëndimi e adoptoi, veçanërisht në Francë, si “një ideologji e pafajshme për të ndihmuar kombet e pazhvilluara shoqërore, ekonomike dhe politike për t’u përshtatur me botën e qytetëruar”, nuk trajtohet më në këtë mënyrë midis vendeve afrikanëve ku praktikohej në mënyrë të vrazhdë.

Kolonializmi gjeti mbështetës për nevojat e qytetërimit dhe zhvillimin e etikës humaniste, edhe në vendet që u shfrytëzuan një shekull më parë. Megjithatë, sot konsiderohet një krim kundër njerëzimit, veçanërisht për shkak të atyre të kryera nga Franca.

Ekziston një konsensus në qarqet intelektuale se Franca kreu krime kundër njerëzimit si pjesë e politikave të saj kolonialiste. Gjithashtu ësht fakt që edhe politikanët kanë arritur në një pikë që nuk mund ta mohojnë. Në fakt, këto krime, shumë prej të cilave janë regjistruar në arkiva dhe zbulohen një nga një, vërtetojnë shprehjen: “E vërteta nuk mund të fshihet”.

Krimet në Afrikë në të kaluarën e afërt

Ne shohim se këto krime kanë vazhduar edhe në epokën moderne. Për shembull, masakra në Thiaroye është një nga më të dhimbshmet ndaj të cilave afrikanët janë ekspozuar. Siç dihet, një numër i konsiderueshëm ushtarësh nga shumë vende afrikane dhanë jetën me uniformë franceze kur Franca ishte nën pushtimin gjerman gjatë Luftës së Dytë Botërore. Senegalezët, atëkohë u përballën me një trajtim të paharrueshëm.

Në një incident në nëntor 1944, ushtarët senegalezë, të cilët u kthyen në atdheun e tyre pasi morën pjesë në një batalion snajper, kërkuan të drejta personale dhe pagesë. Në këmbim të kësaj kërkese të pafajshme, xhandarmëria franceze hapi zjarr ndaj ushtarëve senegalezë, duke vrarë, sipas historianëve senegalezë, qindra prej tyre.

Në këtë pikë, është e rëndësishme të theksohet se popullit senegalez iu është marr dinjiteti.
Dyshohet se disa ushtarë senegalezë, të cilët ishin kapur nga ushtarët gjermanë për disa kohë, u vranë nën dyshimin për tradhti. Natyrisht, edhe në atë rast, të paktën duhet të ishin gjykuar. Megjithatë, Franca nuk tregoi as tolerancë ndaj kërkesave të ushtarëve për t’u paguar.

Një tjetër incident i tmerrshëm ndodhi në vitin 1967, kur rajoni Biafra pretendoi pavarësinë nga Nigeria. Në esencë, fillimi i ngjarjes daton në vitin 1960.

Dëshira e qeverisë federale nigeriane për t’u afruar me vendet anglo-saksone, SHBA-të dhe Britaninë e Madhe, u prit me një reagim nga Franca dhe si rezultat, qeveria De Gaulle filloi një luftë civile duke dërguar armë në fshehtësi rajonin e Biafras. Me fjalë të tjera, nigerianët janë dënuar. Si rezultat, mijëra afrikanë u dënuan përsëri me vdekje për shkak të ambicieve konfliktuale kolonialiste.

Mbështetja e Francës për grupin etnik Hutu nga ish-presidenti Francois Mitterand, që çoi në masakrën e më shumë se 800 mijë pjesëtar Tutsi në Ruandë, ende mbahet mend dhe mbetet një çështje e debatuar nga kolonialistët dhe mbrojtësit e të drejtave të njeriut në politikën franceze. Edhe pse pjesërisht, Parisi duket se e ka pranuar që shkaktoi gjenocidin në Ruandë.

Dora e Francës edhe më tej mbi Afrikën

Mjaft e vështirë është të imagjinohet se vuajtjet e kontinentit afrikan do të marrin fund së shpejti, duke pasur parasysh nuk ka konsensus për këtë çështje, as në Francë dhe as midis mbrojtësve të të drejtave të njeriut, rreth çështjes si të dekriminalizohen aktet çnjerëzore të kryera në Afrikë apo si të ndëshkohen autorët.

Nuk dihet se në cilin hulumtim antropologjik dhe sociologjik bazohet përkufizimi i paraqitur i “personit me aftësi të ulëta”, i cili bie ndesh edhe me Deklaratën Universale të të Drejtave të Njeriut, e cila mbulohet në mediat e ekstremit të djathtë.

Për shembull, gjatë operacioneve Barkhane të iniciuara nga shteti evropian, si opinioni ashtu edhe politikanët nuk treguan reagimin e duhur ndaj faktit që fëmijët u përdhunuan në Mali dhe shtypi u përpoq të mbulonte incidentin. Për më tepër, shpjegimi shkencor i mizorisë që pësuan fëmijët malianë në diskutimet në shqyrtim, ka hyrë në histori si një turp i plotë. Përpjekjet e të ashtuquajturve intelektualë për ta lidhur përdhunimin me faktin se ushtarët francezë ishin larg atdheut të tyre nuk kaluan pa u vënë re. Prandaj, është pothuajse e qartë se ata po përpiqen të lirojnë përdhunuesit. Në fakt, mund të thuhet se janë njëkohësisht edhe pasqyrë e shoqërisë në vend.

Vlen të theksohet se trajtimi çnjerëzor i afrikanëve është rritur seriozisht viteve të fundit. Përveç kësaj, ne jemi dëshmitarë të pyetjeve si: “A po humbe Franca Afrikën?”, “A po vendosen ekuilibra të rinj socio-politikë të pushtetit në Afrikë?” ose “Pse afrikanët janë armiqësorë ndaj Francës?” Ato përmenden shpesh në politikën e brendshme dhe të jashtme të Francës.

Natyrisht, Franca, e cila ka një të kaluar koloniale gati dy shekullore dhe ka shfrytëzuar maksimalisht burimet materiale dhe njerëzore gjatë asaj kohe, tregon ndjeshmëri ndaj Afrikës. Në këtë drejtim, shohim se personalitetet franceze udhëtojnë shpesh në vendet afrikane. Së fundmi, më 26 korrik, presidenti Emmanuel Macron shkoi në një turne të gjerë në Afrikë.

Interesante është se Macron, i cili fillimisht shkoi në Benin dhe më pas në Kamerun, theksoi bashkëpunimin, veçanërisht në bujqësi dhe luftën e përbashkët kundër terrorizmit. Megjithatë, është e qartë se vizita ka një rëndësi serioze duke pasur parasysh se Rusia, Kina dhe Brazili po shtojnë dita-ditës praninë e tyre në Afrikë.

Ndërkohë, është e mundur të pranohet prania e ministrit të Jashtëm rus Sergei Lavrov në një turne në Afrikë si një tregues i një konflikti të mundshëm ruso-francez në lidhje me kontinentin.

Natyrisht, kjo nuk është një shenjë e mirë për Afrikën. Me gjasë ky kontinent fatkeq do të bëhet skena e dramave të reja, masakrave, internimeve dhe migrimeve. /TRT shqip/

Nga Roland Qafoku

1913-2008. Për 95 vjet, Fuqitë e Mëdha e shkëputën Kosovën nga trupi amë dhe ia dhanë Serbisë.

Ky është numri i 18 shtatorit të vitit 1913 të gazetës së qeverisë së Ismail Qemal Vlorës “Përlindja e Shqipëniës”, editoriali i të cilës, që nga analiza e tekstit unë besoj se është shkruar nën drejtimin e kryeministrit Vlora dhe drejtorit Dhimtër Berati, është një kundërshtim publik i vendimit të Konferencës së Ambasdorëve në Londër sipas të cilës Kosova i jepej Serbisë.

Për 95 vjet, ndaj popullisë shqiptare në Kosovës, serbët kanë kryer genocidin e dytë më të rëndë pas asaj që kanë bërë gjermanët ndaj hebrenjve gjatë Luftës së Dytë Botërore.

E megjithatë, Kosova nuk u shua dhe nuk u asimilua falë idealit patriotik që rrallë mund ta mbajë një popull në ato kushte.

Ajo jetoi me një sakrificë sublime të një populli që derdhi lumenj gjaku, por edhe me mbështetjen e SHBA, derisa erdhi 17 shkurti i vitit 2008. Gëzuar 12 vjetorin e pavarësisë Kosovë!

Nga: Gëzim Llojdia 

1. Irani, dikur trualli ku shtrihej një pjesë e Persisë, ka pasur në shekullin e XX, një mbretëreshë shqiptare për 10 vjet. Mirëpo historia e saj shkruhet kur princesha me gjak shqiptari përgjithmonë shkoi në qiejt e Zotit. Ajo me bijat e tjera si dhe vëllai të mbretit të Egjyptit Faud kanë një të veçantë. Të katër bijë të mbretit emrat e tyre fillojnë me germën F. Gazeta angleze: “Indipedent”, shkruan se kjo e veçantë buronte nga dashuria për të kujtuar emrin e nënës së tyre të dashur, Feryal. Ato ishin rritur nga një dado angleze, znj, Naylor, dhe shpesh flisnin anglisht midis tyre dhe me vëllamin e tyre Faruk. Le të zbresin tani te gjaku shqiptari, që ka rrjedhur në damarët e princeshës Fawzia.
Princesha Fawzia ka lindur në Aleksandri. Princesha Fawzia bint Fuad u lind më 5 nëntor 1921 në Ras al-Tin Palace në Aleksandri, vajza e madhe e Mbretit Fuad dhe gruas së tij të dytë, Nazli Sabri dhe u rrit në pallatet mbretërore me kopshte e mbrojtur nga bota e jashtme ngase ajo ishte vajza e madhe e Sulltan Fuad I, i Egjiptit dhe Sudanit (më vonë Mbreti Fuad I).
Prejardhja e gjakut e kësaj princeshe është llogaritur si:
10/16 kirkasian
3/16 Turkish
16 French (nga ana e femrave)
dhe 1/16 Shqiptare.

Stërgjyshi i Princeshës Fawzia ishte major-general Muhammad Sharif Pasha, Kryeministri dhe Ministri i Punëve të Jashtme. Një nga stërgjyshërit e saj ishte Sulejman Pasha, një oficer i ushtrisë franceze i cili ka shërbyer nën Napoleonin, më vonë u konvertuar në islam, ndërkaq ai mbikëqyri një riorganizim të ushtrisë egjiptiane. Përveç motrat e saj, Faiza, Faika dhe Fathia, dhe vëllai i saj, Faruk, ajo kishte dy gjysmë-vëllezërit e motrat nga martesa e mëparshme e atit të saj .Burimet shkruajnë se Princesha Fawzia, ishte arsimuar në Zvicër, ajo fliste i rrjedhshëm në anglisht dhe frëngjisht, përveç gjuhës sës saj të lindjes, arabisht.
2. Burimet angleze .Lidhur me martesën e parë të princeshës shkruajnë se martesat mes fuqive me dinastitë në Lindjen e Mesme ishin një risi. Fawzia ishte më e bukura (shkruajnë, në kronikat e vdekjes mediumet londineze, në vitin 1939), si pjesë e planeve të mbretit Faruk për të forcuar ndikimin e tij në Lindjen e Mesme, ajo ishte martuar me trashëgimtarin e fronit të Iranit, Mohamed Reza Pahlavi. Martesa e Princeshës Fawzia me Prince Mohammad Reza Pahlavi e Iranit ishte planifikuar nga babai i këtij të fundit, Reza Shah. Një raport i deklasifikuar i CIA-s në maj të vitit 1972 e përshkroi bashkimin si një lëvizje politike. Në anën tjetër, martesa ishte e rëndësishme në atë për të bashkuar një mbretëror sunite, (Princesha,) dhe një (Shi mbretërore) Princi i kurorës. Kur princesha shkoi në Teheran, Irani ishte në shok nga furnizimet e energjisë elektrike dhe ujit, trenave. Nuk është një vështrim i tërbimit në fytyrën e saj në një fotografi të marrë nga ditët e saj të para në Teheran, i cili ishte ende i prapambetur dhe primitiv. Ka pasur pak njerëz, që ajo mund të flas për të edhe pse burri i saj u ngjit në fron në vitin 1941.
3. Princi i kurorës. Princesa Fawzia nga Egjipti dhe Mohammad Reza Pahlavi u angazhuan për martesë në maj 1938. Megjithatë, e panë njëri-tjetrin vetëm një herë para dasmës së tyre. Ata u martuan në Pallatin Abdin në Kajro më 15 mars 1939. Kur ata u kthyen në Iran, ceremonia e dasmës u përsërit në Pallatin e mermertë, Teheran, i cili ishte edhe qëndrimi i tyre i ardhshëm. Pas martesës, Princeshës i është dhënë shtetësi iraniane. Dy vjet më vonë princi i kurorës pasoi babanë e tij në mërgim dhe do të bëhej Shahu i Iranit. Menjëherë pas ngjitjes së burrit të saj në fron, mbretëresha Fawzia u shfaq në kopertinën, e një reviste, ishte revista: “Life” e 21 shtatorit 1942 ,fotografuar nga Cecil Beaton, i cili e përshkroi atë si një “Venus aziatike” me “një fytyrë të përkryer në formë zemre dhe sytë çuditërisht të zbehtë, por një ylli blu. Ajo drejtoi Shoqatën themeluar rishtazi për Mbrojtjen e grave shtatzëna dhe fëmijët (APPWC) në Iran. Me Mohammad Reza Shah Pahlavi ajo kishte një fëmijë, një vajzë: Princesha Shahnaz Pahlavi ,lindur më 27 tetor 1940.
Martesa e tyre nuk kishte sukses. Mbretëresha Fawzia u vendos në Kajro, në maj të vitit 1945 dhe për të marrë një divorc egjiptian. Arsyeja për kthimin e saj ishte se ajo shihte Teheranin si një vend të pazhvilluar në kontrast me Kajron një qytet modern, dhe kozmopolit. Përveç kësaj, ajo kishte kaluar kohë të vështira për shkak të mosbesimit të shahut dhe sëmundjes së malaries si dhe depresionin. Ajo u konsultua me një psikiatër amerikan në Bagdad, për problemet e saj pak para se ajo të largohej nga Teherani. Nga ana tjetër, raportet e CIA-s pretendojnë se Princesha Faëzia është tallur dhe e ka poshtëruar Shahun për shkak të dobësisë së tij, duke çuar në ndarjen e tyre.Në librin e saj Ashraf Pahlavi, motra binjake e Shahut, argumenton se ishte Princesha dhe nuk ishte shahu, që bëri për divorc. Ky është divorci i parë dhe nuk ishte i njohur për disa vjet nga Irani, por në fund një divorc zyrtar është marrë në Iran, më 17 nëntor të vitit 1948, nga Mbretëresha Faëzia. Një kusht kryesor i divorcit ishte se vajza e saj duhej lënë për t’u rritur në Iran. Po rastësisht,në kahun e kundërt vëllai i Mbretëreshës Faëzia, Mbreti Faruk, është divorcuar me gruan e tij të parë, Mbretëresha Farida, në nëntor të vitit 1948. Në njoftimin zyrtar të divorcit, ajo u shpreh se “klima persiane kishte rrezikuar shëndetin e perandoreshës Faëzia dhe se në këtë mënyrë u ra dakord që motra e mbretit egjiptiane të divorcohej. Në një deklaratë zyrtare, Shahu tha se shpërbërja e martesës “nuk mund të ndikojë me çdo kusht në marrëdhëniet ekzistuese miqësore midis Egjiptit dhe Iranit.” Pas divorcit të saj Princesha Faëzia ka kryesuar gjykatën egjiptiane. Më 28 mars 1949, në Pallatin Koubba në Kajro, Princesha Faëzia është martuar me kolonelin Ismail Chirine (ose Shirin) (1919-1994. Ai ishte diplomuar në Cambridge dhe kishte qenë një herë ministër egjiptian i luftës dhe marinës. Pas dasmës ata jetonin në një pasuri në pronësi nga Princesha në Maadi, Cairo. Ata banuan në një vilë në Smouha, Aleksandri,kishin dy fëmijë, një vajzë dhe një djalë.
Fawzia jetonte në Egjipt, mirëpo pas vitit 1952 me revolucionin, që përmbysi Mbretin Faruk,ajo nuk vuajti shumë nga grushti i shtetit të vitit 1952 i cili ka rrëzuar vëllamin e saj dhe e bëri Egjiptin një republikë. Ajo jetonte me burrin e saj të dytë, një oficer i ushtrisë fjalëshumë i quajtur Ismail Shirin, në Kajro dhe Aleksandri dhe kur ishte e mundur vizitoi edhe qytet e botës si : Parisi dhe Gjeneva. Flokët e errët të saj, lëkurë e zbehtë dhe sytë madhështor ishte bërë kështu një nga femrat më të bukura në Kajro, kur ai ishte një nga kryeqytetet më të kërkuara të botës. Ajo ishte e sjellshëm, shumë iranianë e mbajnë mend atë si më të mirën nga të tre gratë e shahut.
Vdekja e Princeshës Faëzia është raportuar gabimisht në janar të vitit 2005. Gazetarët e kishin ngatërruar atë me mbesën e saj, Princesha Fawzia Faruk (1940-2005), një nga tre bijat e Mbretit Faruk. Në jetën e saj të mëvonshme, Princess Fawzia ka jetuar në Aleksandri, Egjipt, ku vdiq më 2 korrik 2013 në moshën 91 vjeçe. Ceremonia funerale është mbajtur pas namazit të mesditës në Xhaminë Sayeda Nafisa në Kajro më 3 korrik. Ajo u varros në Kajro.
4. Disa nga komentet e medieve londineze janë se ajo :si një bijë e Fuadit, mbretit të Egjiptit dhe motra më e re e mbretit Faruk, Fawzia kishte gjak mbretëror në këtë dijeni sundimtari iranian Shah Reza e ka kërkuar për djalin e tij me synimin një familje e vjetër mbretërore do të shtojë famë të monarkisë me rrënjë të Iranit. Një vajzë e trembur, vajzë e bukur me sy blu dhe flokë të zeza, ajo u përshkrua nga shkrimtari egjiptian, oborrtari Adel Sabit me fjalët më poetike . Ajo ishte 17 vjeçe kur ndeshja me princin e ri iranian të kurorës dhe diskutoi për herë të parë. Në këtë kohë ajo kishte qenë shkolluar në Zvicër,ajo i ishte gëzuar, modës evropiane dhe kurrë nuk e kishte veshur vello. Por sapo është kthyer në Egjipt, statusi i saj si princeshë mbretërore ka lejuar lirinë e saj të vogël. “Faëzia ishte në ato ditë pothuajse një e burgosur në lundrën e banuar të nënës së saj në lumë.”

Ajo rrallë dilte dhe kur dilte ajo ishte e rrethuar nga zonjat në pritje dhe provizionet. Në një kohë kur të gjitha vajzat e tjera të reja ishin duke shijuar një liri relative, Faëzia, për shkak të pozitës së saj, ishte rrethuar nga afër nga një shpurë e tërë. Duke konceptuar idenë e një ndeshje me një princeshë egjiptiane, Reza Shah i dërgoi një ambasador në Kajro për të diskutuar mendimin e familjes mbretërore. Edhe pse martesa e një sunite shiit, angazhimi u ra dakord.Një delegacion u dërgua nga Teherani në Kajro duke mbajtur një letër nga Shahut dhe një koleksion me bizhuteri. Në të njëjtën kohë, princi i kurorës mbeti në dijeni të negociatave, ai nuk e kishte parë një foto të saj në maj të vitit 1938, dhe se më këtë rast angazhimi është shpallur. Ritet e dasmës janë bërë dy herë: në Kajro, më 15 mars 1939, sipas zakonit suni; një ceremoni shite u zhvillua më vonë në Teheran.Çifti mbretëror fluturoi në Teheran të nesërmen, së bashku me pajisjet personale të Faëzia-së rreth 200 valixhe. Ata u pritën në aeroport nga Shahu Reza. Në prani të një turme, Shahu Reza puthi Faëzian në ballë dhe i tregoi turmës, duke thënë: “. -E pra, bija ime, ky është vendi juaj dhe këtu është populli yt”. Ceremonia persiane ishte përfshirë shtatë ditë banket. Të burgosurit u liruan nga burgu.Ushqim dhe të holla u janë dhënë të varfërve. Jeta në Teheran për Faëzia ishte shumë e ndryshme, por jo më pak kufizuese se ekzistenca,që ajo e kishte lënë prapa. Një pallat i shekullit të 19- ka qenë rinovuar për çiftin mbretëror, por sipas standardeve egjiptiane ishte i varfër. Megjithatë, çifti ishte i lumtur në fillim dhe fëmija i tyre i vetëm, një vajzë u quajt Shahnaz u lind më 27 tetor 1940.

Në sytë e botës, Faëzia ishte mishërimi joshës, stili i saj ishte një përzierje e modës evropiane dhe mistikës orientale.Portreti i saj, i marrë nga Cecil Beaton, u shfaq në kopertinën e revistës :”Jeta” në vitin 1942. “Ajo kishte sytë e trishtuar dhe të dëshpëruar,”, “katran i zi i flokëve, një fytyrë të përkryer të skalitur dhe të butë, duart e këndshme privuar nga rrudhat e punës”. Por si në 1940 vazhdoi, jeta në Teheran u bë gjithnjë e më e vështirë. Shpura e saj e shërbëtorëve egjiptiane u shkarkua. Për të shmangur mërzinë, Faëzia, filluan të shpenzojë pjesën më të madhe të kohës në shtrat dhe duke luajtur karta. Ajo foli për burrin e saj me anëtarët e gjykatës në frëngjisht, ka bërë një përpjekje me gjysmë zemre për të mësuar gjuhën persiane prej disa muajsh. Gjatë gjithë ditës ajo në mënyrë të përsëritur do të thërriste: “Je m’ennuie! Ajo refuzoi të merte pjesë në mbledhjet e organizatave bamirëse dhe fondacione në të cilat ishte kreu si një mbretërore iraniane dhe e bëri gjithnjë e më qartë përbuzjen e saj për Iranin dhe çdo gjë iraniane. Ajo madje filloi të tregojë pak interes për vajzën e saj. Në këtë kohë, ajo kishte ndarë një dhomë me burrin e saj. Kur Shahu do ti kërkojë falje, duke trokitur në derën e saj të mbyllur, përgjigja e saj ishte gjithmonë e njëjtë: “Pour l’amour de Dieu, partez!”.

Drejtoria e Përgjithshme e Arkivave ka deklasifikuar informacione që më parë kategorizoheshin si sekrete, duke zgjuar kureshtjen mbi dorëshkrimet dhe informacionet personale të Enver Hoxhës dhe Hysni Kapos, raporton Ora News në një kronikë të transmetuar në edicionin informativ.

Interesi ka qenë maksimal nga studiues dhe gazetarë, të cilët kanë “shpërthyer” dyert e Arkivit.

Ditari i Enver Hoxhës përmban pasazhe, në të cilat shkruan për takimet që organizonte në qytete të ndryshme të vendit.

Gazetarja që ka përgatitur kronikën thotë se në faqen 13 Enver Hoxha shkruan: “Të mos mendojmë se gjetkë nuk ka fara të mira, bile shumë më të mira se këto që kemi ne“.

Sipas drejtuesve të Arkivës së shpejti nuk do të ketë më informacione sekrete për kohën dhe personazhet e komunizmit.

Këtë vit do të deklasifikohen dokumentet e vitit 1994, vitin pasardhës 1995.

Rreth 48 mijë dosje janë të aksesueshme për studiuesit, ndërsa shumë të tjera janë të 

Që nga pyjet e Teuteburgut, e deri në malet e Afganistanit, ja një kronikë e gabimeve ushtarakë më dramatikë të të gjithë kohërave, pasojat e të cilëve kanë ndryshuar rrjedhën e ngjarjeve dhe, sot e kësaj dite, kanë ndikimin e tyre në skakierën ndërkombëtare