Nga Hanna Notte, Foreign Policy

Përktheu: Sonila Backa-abcnews.al

Që nga fundi i shkurtit, kur Rusia pushtoi Ukrainën, Perëndimi është tërhequr nga angazhimi i drejtpërdrejtë me Moskën. Vetëm disa ditë pas pushtimit, Departamenti i Shtetit të SHBA-së udhëzoi departamentet dhe agjencitë që të anulonin shumicën e kontakteve me zyrtarët rusë.

Administrata Biden pezulloi bisedimet dypalëshe të kontrollit të armëve strategjike dhe klimës me Moskën. Dhe kontaktet e drejtpërdrejta ndërmjet zyrtarëve të lartë amerikanë dhe rusë – si komunukimet e Sekretarit të Shtetit të SHBA-së Antony Blinken me ministrin e Jashtëm rus Sergey Lavrov në fund të korrikut kanë qenë të pakta.

Shumica e liderëve europianë gjithashtu kanë ndërprerë linjat e tyre me Kremlinin, duke i lënë ata si presidenti francez Emmanuel Macron të talleshin plotësisht, për përpjekjet e tyre për të kontaktuar presidentin rus Vladimir Putin, raporton abcnews.al.

Dhe kështu ndodh që diplomacia perëndimore me Rusinë është reduktuar në vetëm disa çështje të jashtëzakonshme – siç janë bisedimet bërthamore me Iranin dhe angazhimi shumëpalësh në institucione si Organizata e Kombeve të Bashkuara. Rusia, ndërkohë, ka kërkuar  dhe në disa raste ka krijuar  forume të reja diplomatike që anashkalojnë vendet e krijuara nga të cilat ajo është shmangur.

Pasojat afatgjata të këtij rikonfigurimi nuk do të jenë të dobishme për Perëndimin. Moska ka kohë që kërkon të ndryshojë rregullat e diplomacisë ndërkombëtare dhe një marrëdhënie atrofikuese me Europën dhe Shtetet e Bashkuara ofron një rrugë për ta bërë këtë.

Në vazhdim, Perëndimi mund të presë që t’i nënshtrohet palëve të treta – si Turqia – si ndërmjetës me Kremlinin, duke nxitur më tej mosinteresimin e Moskës ndaj institucioneve të themeluara ndërkombëtare dhe duke i kthyer platformat e reja të udhëhequra nga Rusia në një konflikt të përhershëm të diplomacisë.

Fillimisht u bë e qartë se diplomacia po ndryshonte kur Zvicra iu bashkua fushatës së sanksioneve kundër Rusisë  dhe Kremlini sulmoi vendin tradicionalisht neutral.

Rusia që atëherë ka kundërshtuar ofertat zvicerane për të pritur bisedime për një sërë çështjesh. Në prill, ministria e jashtme ruse njoftoi se nuk e konsideronte më Gjenevën një platformë të pranueshme për të mbledhur Komisionin Konsultativ Dypalësh SHBA-Rus që mbikëqyr Traktatin e Ri të Reduktimit të Armëve Strategjike, duke përmendur “veprimet jomiqësore” të Zvicrës.

Duke folur në margjinat e një takimi të Gjenevës për Sirinë në qershor, i dërguari i posaçëm i Rusisë për Sirinë, Alexander Lavrentiev, kritikoi në mënyrë të ngjashme Zvicrën, raporton abcnews.al.

Kur komiteti u mblodh për herë të fundit, Rusia thuhet se ishte e tronditur në trajtimin e vizave të hyrjes nga autoritetet zvicerane për delegacionin e saj. Lavrentiev fluturoi në Abu Dhabi, Emiratet e Bashkuara Arabe; Algjeri; Manama, Bahrein; dhe Muscat, Oman; si vende alternative të mundshme.

Në të njëjtën kohë, ministria e jashtme ruse vendosi që diskutimet ndërkombëtare për Kaukazin e Jugut nuk mund të mbaheshin më në Gjenevë. Rusia hodhi poshtë gjithashtu një ofertë nga Berna për të përfaqësuar interesat e Ukrainës në Rusi – për shembull, në çështjet konsullore dhe anasjelltas.

Dhe në një shkallë shumë më të gjerë, Rusia është zemëruar për refuzimin e supozuar të SHBA-së për t’u dhënë viza diplomatëve rusë për të marrë pjesë në ngjarjet e Asamblesë së Përgjithshme të OKB-së në Nju Jork këtë muaj.

Si përgjigje, Moska ka hedhur idenë e vështirë të zbatueshme për zhvendosjen e selisë së Organizatës së Kombeve të Bashkuara në një qytet tjetër, duke paraqitur mbështetjen e një numri në rritje vendesh për një lëvizje të tillë.

Refuzimi i Rusisë i vendeve tradicionale të diplomacisë ndërkombëtare – si Zvicra ka sjellë në plan të parë ndërmjetës të rinj. Që nga shkurti, Rusia ka pranuar ndërmjetësimin turk për një sërë çështjesh që lidhen me luftën në Ukrainë, më kritike në negocimin e një marrëveshjeje të korrikut që siguron eksportin e grurit nga portet ukrainase.

Në pranverë, Ankaraja kishte pritur tashmë bisedimet fillestare të paqes ruso-ukrainase, të quajtura “Procesi i Stambollit” – një seri takimesh midis delegacioneve të nivelit të mesëm rus dhe ukrainas- dhe loboi me sukses për korridoret humanitare gjatë rrethimit rus nga Mariupol, Ukrainë, raporton abcnews.al.

Kohët e fundit, Stambolli priti Drejtorin e Përgjithshëm të Agjencisë Ndërkombëtare të Energjisë Atomike (IAEA) Rafael Grossi dhe Alexey Likhachev, CEO i kompanisë ruse të energjisë bërthamore shtetërore Rosatom, për të diskutuar mbi misionin e ardhshëm të IAEA-së në fuqinë bërthamore Zaporizhzhia të kontrolluar nga Rusia, por të drejtuar nga Ukraina.

Presidenti turk Rexhep Tajip Erdogan, i cili është i etur për të përmirësuar numrin e tij të anketave përpara zgjedhjeve presidenciale të vendit vitin e ardhshëm dhe për të forcuar vendin e Turqisë si ndërmjetëse midis Lindjes dhe Perëndimit, ka ofruar vazhdimisht  të mbajë bisedime të drejtpërdrejta midis Putinit dhe presidentit ukrainas Volodymyr Zelensky.

Duke u mbështetur në suksesin e marrëveshjes së eksportit të grurit, zyrtarët turq kanë lënë të kuptohet se Turqia mund të ndërmjetësojë shkëmbimin e të burgosurve dhe madje edhe një armëpushim në Ukrainë.

Gatishmëria e Rusisë për të pranuar ndërmjetësimin turk buron nga përvoja e të dy vendeve duke përfshirë njëra-tjetrën në konflikte të shumta – në Siri, Libi dhe rajonin e Nagorno-Karabakut  përmes asaj që disa e kanë quajtur “ bashkëpunim mes kundërshtarve ”.

Moska dhe Ankaraja prej kohësh kanë bashkëpunuar dhe konkurruar në këto vende.

Marrëdhënieve Rusi-Turqi i mungon një bazë e fortë institucionale dhe lidhja personale midis Erdoganit dhe Putinit përbën shtyllën e saj.

Kur Rusia i jep Turqisë lirinë për të ndërmjetësuar mbi Ukrainën, ajo po merret me një djall që e njeh – ndërkohë që gëzon mundësinë për të krijuar përshtypjen se një aleat i NATO-s po ia del shumë mirë me Moskën.

Përveç Turqisë, diplomatët rusë po krijojnë marrëdhënie edhe me vende të tjera alternative për diplomacinë. Këtë verë, u raportua se Argjentina, Irani, Egjipti, Arabia Saudite dhe Turqia mund t’i bashkohen grupimit BRICS të Brazilit, Rusisë, Indisë, Kinës dhe Afrikës së Jugut. Putin argumentoi në qershor se BRICS është i destinuar të udhëheqë në “formimin e një sistemi vërtet shumëpolar të marrëdhënieve ndërshtetërore”.

Rusia kërkon të përdorë grupin në përpjekjet e saj për të anashkaluar sanksionet financiare perëndimore dhe së fundmi njoftoi se India dhe Irani do të miratojnë sistemin rus të pagesave Mir. Ndërkohë, zyrtarët rusë po hamendësojnë rëndësinë e Organizatës së Bashkëpunimit të Shangait, të cilët u takuan këtë javë në Uzbekistan.

Pa dyshim, formimi i vendeve alternative diplomatike nga Rusia nuk është as i ri dhe as gjithëpërfshirës.

Që nga viti 2017, për shembull, Rusia është angazhuar kryesisht në Sirinë në “Grupin Astana”, i cili përfshin Iranin dhe Turqinë. Termi “diplomaci e rrjetit” – e cilësuar nga Moska si një “qasje fleksibël për të marrë pjesë në mekanizmat shumëpalësh për hir të zgjidhjeve efektive”  ​​ishte shpallur tashmë në Konceptin e Politikës së Jashtme të Rusisë 2016.

Por në atë kohë, ekspertë të shquar rusë argumentuan se strukturat e reja diplomatike të iniciuara nga Rusia vështirë se do të bëheshin “mjetet kryesore të politikës ” së Rusisë, raporton abcnews.al.

Kjo duket se po ndryshon.

Ndjekja e rrugëve dhe partneriteteve diplomatike alternative nga Rusia ka marrë një qasje të re që nga shkurti. Këtë muaj, Lavrov tha se ministria e tij kohët e fundit rivendosi një numër të konsiderueshëm të stafit të saj diplomatik në selitë e saj në Moskë ose ambasadat në “vendet mike”.

Lavrov u zotua gjithashtu se Rusia do të promovojë bashkëpunimin me Komonuelthin e Shteteve të Pavarura – një grupim i vendeve ish-sovjetike në Azi, Afrikë, Europën Lindore dhe Lindjen e Mesme – “me një ritëm të përshpejtuar”.

Ndërsa lufta në Ukrainë vazhdon, vendet perëndimore ka të ngjarë të ndëshkojnë dhe izolojnë më tej Rusinë – duke forcuar riorientimin e saj diplomatik. Pas vendosjes së sanksioneve ekonomike të paprecedentë kundër Rusisë, Bashkimi Europian pezulloi marrëveshjen e tij për lehtësimin e vizave me Moskën.

Në gusht, diplomatët britanikë argumentuan se Rusia “nuk kishte të drejtë morale për të marrë pjesë në G-20 ndërsa agresioni i saj në Ukrainë vazhdon. Deklarata dhe veprime të tilla ka të ngjarë t’i japin Moskës një pretekst të mëtejshëm për të shmangur angazhimin me Perëndimin në forumet e trashëgimisë, megjithëse ajo u zotua të mos përgjigjet ” me të njëjtën monedhë” ndaj kufizimeve të vizave të BE-së.

Pasi akuzoi se Perëndimi nuk e përdor më G-20 “për qëllimet për të cilat ai u krijua” – domethënë, adresimin e çështjeve urgjente globale, siç është shëndeti ekonomik global, Lavrov u largua para kohe nga një takim i grupit të korrikut në Bali, Indonezi.

Mes raporteve se Putini synon të udhëtojë në Indonezi për samitin e G-20 në nëntor, udhëheqësit perëndimorë po mendojnë nëse do të marrin pjesë apo jo.

Riformësimi i diplomacisë ruse ka katër pasoja të qëndrueshme për Perëndimin.

Së pari, dhe më e qarta, do të reduktojë gradualisht aksesin tek diplomatët dhe elitat ruse, jo vetëm për zyrtarët perëndimorë, por edhe për ekspertët dhe përfaqësuesit e shoqërisë civile nga e gjithë bota që po përpiqen të dialogojnë.

Shoqëria civile dhe angazhimi i ekspertëve me rusët brenda Rusisë do të jetë i ndërlikuar logjistikisht, politikisht delikat dhe më sporadik.

Së dyti, Perëndimi mund të bëhet më i varur nga aktorët e tretë të verifikuar nga Kremlini për t’u angazhuar me Rusinë kur është e nevojshme. Për shembull, diplomatët perëndimorë mund të vazhdojnë të mbështeten te Ankaraja për të lehtësuar tregtinë e Ukrainës në mes të agresionit rus.

Ndërkohë, Turqia do të kërkojë të përdorë rolin e saj të ri, duke kërkuar lëshime nga Perëndimi për çështje që i konsideron me interes jetik. Ankaraja kërcënoi se do të pengonte pranimin e Finlandës dhe Suedisë në NATO, nëse të dy vendet nuk braktisin mbështetjen e tyre politike dhe financiare për grupet kurde që Ankaraja i konsideron si organizata terroriste. Erdogan tha në prill se lufta në Ukrainë do t’i tregonte BE- së vlerën e Turqisë.

Së treti, qasja e Rusisë për platforma të reja diplomatike mund të përforcojë kthesën e saj më të gjerë dhe të ndihmojë në rritjen e statusit të saj në Afrikë, Amerikën Latine dhe Azi.

Pas pushtimit të Ukrainës nga Rusia, shumë vende jashtë Europës dhe Amerikës së Veriut hezituan të dënojnë pa mëdyshje Moskën ose t’i bashkohen fushatës së sanksioneve të Perëndimit.

Shumë prej këtyre vendeve sot kanë interesa të dallueshme tregtare, ushtarake dhe politike të lidhura me Rusinë. Ata janë gati të bëhen një vektor më i rëndësishëm në politikën e jashtme ruse si rezultat i ndryshimit të orientimit të Moskës. Si rezultat, beteja e vështirë e Perëndimit në izolimin ndërkombëtar të Rusisë do të bëhet më e ashpër.

Së fundmi, një përzierje e inercisë dhe interesit me siguri do ta detyrojë Rusinë të vazhdojë të aplikojë në agjencitë e OKB-së dhe institucionet shumëpalëshe për të ardhmen e parashikueshme.

Por një erozion dhe fragmentim paralel i angazhimit diplomatik tashmë është duke u zhvilluar. Në vitin 2020, intelektuali rus Fyodor Lukyanov tha se “në vitet e ardhshme, institucionet ndërkombëtare do të vazhdojnë të vyshken dhe disa madje mund të zhduken plotësisht”.

Në të ardhmen, argumentoi ai, termi “multilateralizëm” do të shërbejë për të treguar një situatë kur disa vende kombinojnë përpjekjet për të adresuar një çështje specifike për një periudhë të kufizuar kohore – njësoj siç bëri Grupi i Astanës në Siri.

Lufta në Ukrainë mund të përfundojë duke e shtyrë Rusinë në këtë të ardhme shumë më shpejt se sa ishte parashikuar më parë.

/abcnews.al